IBN BATTUTANING «SAYOHATNOMA» ASARIDA TARIXIY SHAXSLAR NOMINING TARJIMADA BERILISHI
DOI:
https://doi.org/10.47390/SPR1342V4SI10Y2024N18Ключевые слова:
“Tuhfat an-nuzzor fi g‘aroib al-amsor va ajoib al-asfor”, îbn Battûta Seyahatnâmesi, رحلة إبن بطوطة , Buzano‘g‘li, milliylik, realiyaАннотация
Ma’lumki, tarixiy asar tarjimasida milliylik va xos so‘zlar muhim vazifalardan biri hisoblanadi. Xos so‘zlar asar tilining ajralmas qismi bo‘lib, ular yordamida muallif qahramon obrazini yaratadi, xalqning milliy xususiyatini tasvirlab beradi. Ular badiiy asarning milliy koloritini ifoda etadi, turli uslubiy vazifalarni bajaradi, hodisa va predmetlarning xususiyatini haqqoniy, to‘g‘ri tasvirlashga yordam beradi”. Shuning uchun ham realiyalar badiiy-tarixiy tarjimaning tarjimonni qiynab qo‘yadigan, tarjimani murakkablashtiradigan, ko‘pincha uni chalg‘itadigan jihatlarini tashkil etadi. Milliy xos so‘zlarga tarixiy asar tarjimasida kishi nomlari va laqablarining berilishi ham mavjud. Mazkur maqola orqali biz mashhur arab sayyohi Ibn Battutaning “Sayohatnoma” asarida kelgan tarixiy shaxslarning asl arab tilida, shuningdek, turk va o‘zbek tillariga o‘girilgan tarjimalarda tarixiy shaxslar qanday berilganligi hamda tarjimonlarning tarjima mahoratlari haqida to‘laqonli ma’lumotlar keltirilganligini ko‘rishimiz mumkin.
Библиографические ссылки
1. A. Sait Aykut. îbn Battûta Seyahatnâmesi / Ebû Abdullah Muhammed ibn Battûta Tancî Özgün adı: Rihletü îbn Battûta = Tuhfetü'tı-Nuzzâr fi Garâibi’l-Emsâr ve Acâibi'Î-Esfar. Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık Ticaret Ve Sanayi. İstanbul. A: Ş., 2004.
2. Abdunabiev S. FEATURES OF THE GENRE «RIHLA»(TRAVEL STORY) IN ARABIC PROSE AND IT’S ROLE IN WORLD LITERATURE //CURRENT RESEARCH JOURNAL OF PHILOLOGICAL SCIENCES. – 2024. – Т. 5. – №. 04. – С. 28-34.
3. Arabskie geografi i puteshestvenniki. IRGO. 1937.
4. Bulgakov P.G. Svedeniya arabskix geografov IX – nachala X v. o marshrutax i gorodax Sredney Azii. Avtoreferat kand. dis. -L., 1954.
5. Gafurov B. G. Tadjiki. Drevneyshaya, drevnyaya i srednevekovaya istoriya. – M.: 1972. t. 1-2.
6. Hamroev H. Milliy xos so‘zlar – realiyalar va badiiy tarjima // Tarjima madaniyati (Maqolalar to‘plami). – T.: Fan, 1982.
7. Hasanov H. O‘rta Osiyo joy nomlari tarixidan. -T.: Sharq, 1965.
8. Hasanov H. O‘rta Osiyolik geograf sayyohlar. -T.: Fan, 1964.
9. Ibn Battuta Sayohatnoma “Tuhfat an-nuzor fi g‘aroib al-amsor va ajoib al-asfor” – T.: Sharq, 2012.
10. Ibragimov N.I. «Puteshestvie» Ibn Battutы (perevodы i publikatsii). – Voprosы vostochnogo literaturovedeniya i tekstologii. M., 1975.
11. Ibrohimov N.I. Ibn Battuta va uning O‘rta Osiyoga sayohati. – T.: Sharq Bayozi, 1993.
12. Krachkovskiy I.Yu. Arabskaya geograficheskaya literatura. – Izbranniye sochineniya. T. IV. M. – L.: 1957.
13. Miloslavskiy G.V. Ibn Battuta. -M., 1974.
14. Musaev Q. Tarjima nazariyasi asoslari. – T.: Fan, 2005.
15. Rihlat Ibn Battuta. Al-Qohira, 1322,1904.
16. Sunnat A. Comparable features in the Works of Ibn Battuta and other contemporary travelers //Бюллетень науки и практики. – 2020. – Т. 6. – №. 1. – С. 375-380.
17. Timofeev I. Ibn Battuta. -M., 1983.
18. Tizengauzen V.G. Sbornik materialov, otnosyashixsya k istorii Zolotoy Ordi. Izvlecheniya iz sochineniy arabskix. SPb., 1884
19. Xenning R. Nevedomiye zemli. -M.: 1962. III jild.
20. Абдунабиев С. Б. ИБН БАТТУТА ВА УНГА ЗАМОНДОШ БОШҚА САЙЁҲЛАРНИНГ АСАРЛАРИДАГИ МУШТАРАК ЖИҲАТЛАР //МЕЖДУНАРОДНЫЙ ЖУРНАЛ ИСКУССТВО СЛОВА. – 2020. – Т. 3. – №. 3.
21. كتاب رحلة إبن بطوطة المسماة "تحفة النظار في غرائب الأمصار و عجائب الأسفار". عمر حسين الخساب. (سنة 1322 ه) .1904
