LISONIY GRADASIYANING MORFOLOGIK, LEKSIK-SEMANTIK SATHDA PARADIGMA SIFATIDA NAMOYON BOʻLISHI
Kalit so'zlar
https://doi.org/10.47390/SPR1342V3SI8Y2023N41Kalit so'zlar
gradasiya, darajalanish hodisasi, kelishik, zamon, shaxs-son kabi kategoriyalar, morfemali koʼrsatkichlar, soʼz qoʼshish.Annotasiya
Morfologik tadqiqotlarda darajalanish hodisasi haqidagi dastlabki umumiy qarashlar sifat (ravish) darajasining anʼanaviy talqinlarida, uch va undan ortiq aʼzoli egalik, kelishik, zamon, shaxs-son kabi kategoriyalar tavsiflarida, maʼnoning morfologik yoʼl bilan kuchaytirish-ozaytirilishi, soʼz trukumlarining oʼzaro bir-biriga oʼtishi (transpozitsiya), funktsional formalar (sifatdosh, ravishdosh, harakat nomi) orqali bir soʼz turkumining boshqa soʼz turkumi xususiyatiga ham ega boʼlishi kabi masalalar talqinlarida koʼzga tashlanadi. Maʼlumki, forma yasalish doirasi, anʼanaga koʼra, forma yasovchi affikslar va yordamchi soʼzlar bilan chegaralanar edi. Soʼnggi yillarda soʼzlarning takroriy va juft koʼrinishlari ham forma yasalishlari sifatida talqin etilmoqda. Morfemali koʼrsatkichlar affikslar (prefikslar va suffikslar bilan) va affiksoidlar orqali namoyon boʼladi. Аffiksoidlar tarkibida biror bir belgining katta yoki oliy, chegaraviy darajasini bildiruvchi prefiksoidlar farqlanadi.
Manbalar
А. Ҳожиев. Ўзбек тилидаги кўмакчи феъллар. Тошкент 1966. Б. 188 (189 б.)
О. Бозоров. Ўзбек тилида даражаланиш. фил. ф. док. дисс. автореф. Тошкент 1997. Б. 16.
Bozorov O.Oʻzbek tilida darajalanish.-T.:Fan, 1995,-B.23-94.
Djumabaeva J. Oʻzbek va ingiliz tillarida leksik graduonimiya.
Monografiya. – Toshkent: Mumtoz soʻz, 2014. - B.137
Ne’matov H. Soʻz yasash qolipi. yasalgan va yasama soʻz hususida// Oʻzbek tili va adabiyoti, 2003.-№.1.
Otaboyeva M.Ingliz va oʻzbek tillarida fe’llar graduonimiyasi. Dissertasiya. Andijon. 2022
Orifjonova Sh. Oʻzbek tilida lugʻaviy graduonomiya: Filol. Fan. Nomz. … diss. Avtoref. –Toshkent, 1996.- B.7-
Raxmonov Oʻ. Koʻrsatigan manba. –B.8.
