QADIMGI TURKLARDA IJTIMOIY HAYOT
Kalit so'zlar
https://doi.org/10.47390/SPR1342V5SI4Y2025N08Kalit so'zlar
Turk, dasht madaniyati, jamiyat, oila, urugʻ, qabila, nasl, davlat.Annotasiya
Ushbu maqolada Turk dasht madaniyatining ijtimoiy va iqtisodiy hayoti chuqur tahlil qilingan boʼlib asosiy eʼtibor qadimgi turk jamiyatining ijtimoiy tuzilmasi, boshqaruv shakllari va iqtisodiy faoliyatlariga qaratilgan. Tadqiqotda Orxun bitiklari, Devonu Lugot it-Turk kabi birlamchi tarixiy manbalar, shuningdek, Bahaeddin Oʼgʼel, Ibrohim Kafesoʼgʼli, Ahmad Tashağıl kabi olimlarning asarlari asos sifatida ishlatilgan. Maqolada “Bozkir madaniyati” tushunchasi geografik izohlanib, madaniyatning til, din, urf-odat, taʼlim va iqtisod bilan bogʼliqligi koʼrsatib berilgan. Ijtimoiy tuzilma bosqichma-bosqich — oila (oguş), urugʻ, qabila (boy), qabilalar birligi (bodun) va davlat (il) shaklida tahlil qilingan. Maqola qadimgi Turk dasht jamiyatining murakkab ijtimoiy-iqtisodiy tizimini manbalar asosida tahlil etib, oʻsha davrdagi ijtimoiy strukturani, madaniy qadriyatlarni va davlat qurilishi jarayonini ilmiy asoslangan tarzda yoritadi.
Manbalar
1. Durmuş, İlhami (2009). “Bozkır Kültür Çevresi Türk Tarihi Araştırmaları ve Kronoloji”.
2. Kafesoğlu, İbrahim. “Tarih İlmi Ve Bizde Tarihçilik”. Tarih Dergisi, c. 13, sy. 17-18, 2017, ss. 1-16.
3. Kafesoğlu, İbrahim (2017). Türk Milli Kültürü. İstanbul: Ötüken Neşriyat.
4. Koca, Salim (2002). Eski Türklerde Sosyal ve Ekonomik Hayat. Türkler Ilhami Durmuş Türk Kültürüne Giriş Ankara. 2016.
5. Ansiklopedisi içinde. 8
6. Salim Koca - Fatih Demir, “Tevârîh-i Âl-i Selçuk [Oğuznâme-Selçuklu Tarihi] (Giriş-Metin-Dizin)”, Littera Turca Journal of Turkish Language and Literature, c. 3, S. 4, Ekim 2017, ss. 265-272. (Yayın Değerlendirme)
7. Osman Turan: History as politics (англ.). Дата обращения: 27 октября 2017. Архивировано 28 октября 2017 года.
8. Yuvalı, A. (1996). Anadolu’da Türk Kimliğinin Oluşması İle İlgili Bazı Tespitler. Erdem, 8(23), 439-450.
9. El Câhiz (2017). Fezâilü'l Etrak (Türklerin Faziletleri. (çev.: Ramazan Şeşen). İstanbul:
10. Ergin, Muharrem (1969). Dede Korkut Kitabı. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi. Ergin, Muharrem (2009). Orhun Abideleri. İstanbul: Boğaziçi Yayınları. (Ergin, 2009: 19).
11. Yuvalı, Abdulkadir ve Demirci, Hikmet (2021). Türk Dünyası’nın Ortak Kültür Tarihinde Aile ve Kadın. İstanbul: Selenga Yayinlari,
12. Mandaloğlu, Mehmet (2013). “Eski Türklerde Sanayi, Ticaret ve Maliyenin Ekonomik
13. Rasonyı, Laszıo (1993). Tarihte Türklük. Ankara: Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü
14. Taşağıl, Ahmet (2018a). Bozkırın Kağanlıkları. İstanbul: Kronik Kitap Yayınları. Taşağıl, Ahmet (2018b). Kök Tengri'nin Çocukları. İstanbul: Bilge Kültür Sanat Yayınları )
15. Kaşgârlı Mahmud (1986). Dîvânu Lugâti't-Türk (Yayına Haz.: Besim Atalay). Ankara: Türk
