ISLOM BANKLARI FAOLIYATIDA “FATVO SHOPPING” AMALIYOTI VA UNING OLDINI OLISH BO‘YICHA HUQUQIY MEXANIZMLAR
Kalit so'zlar
https://doi.org/10.47390/SPR1342V5SI9Y2025N73Kalit so'zlar
fatvo shopping, islomiy bank, Shariah Advisory Council, International Islamic Fiqh Academy, AAOIFI, IFSB.Annotasiya
Ushbu maqolada islom banklari faoliyatida koʻzatilayotgan «fatvo shopping» (fatwa shopping) amaliyotining mohiyati, iqtisodiy va huquqiy oqibatlari hamda uning oldini olish mexanizmlari tahlil etilgan. Ilmiy ishda Xalqaro tashkilotlar taviyalari hamda Malayziya, Pokiston, Bahrayn, Indoneziya, Buyuk Britaniya va MDH davlatlari tajribasi qiyosiy tarzda oʻrganilgan. Shuningdek, islom huquqi boʻyicha olimlar – Abdus Sattor Abu Gʻudda, Muhammad Taqiy Usmoniy, Nizom Yaqubiy va Ali Qoradogʻiy fikrlari tahlil qilingan. Tahlil natijalariga koʻra muammoni oldini olish yuzasidan markazlashgan shariat kengashi, shariat auditi va “fit-and-proper” mezonlari kabi huquqiy vositalarni jriy qilish tavsiya etiladi.
Manbalar
1. AAOIFI. Shari‘ah Standards 2023 Edition. Manama: AAOIFI, 2023.
2. Bank Negara Malaysia. Shariah Resolutions in Islamic Finance. Kuala Lumpur, 2024.
3. Central Bank of Bahrain. Rulebook – Volume 2: Shari’a Governance Module. Manama, 2024.
4. DSN-MUI. Fatwa No. 82 on Tawarruq. Jakarta, 2011.
5. Qaradaghi, A. A. Maqasid al-Sharia fi al-Mu‘amalat al-Maliyyah al-Mu‘asira. Doha, 2020.
6. Usmani, M. T. An Introduction to Islamic Finance. Karachi, 2019.
7. Abu Ghudda, A. S. Fiqh al-Mu‘amalat al-Maliyyah al-Mu‘asira. Jidda: Dar al-Qalam, 2018.
8. IIFA. Resolution No. 179 on Organized Tawarruq. Jidda, 2009.
9. IFSB. Guiding Principles for Shariah Governance. Kuala Lumpur, 2025.
10. Zuhayliy, W. Al-Fiqh al-Islami wa Adillatuhu. Damashq: Dar al-Fikr, 2004.
11. https://lex.uz/ru/docs/7089547
12. RBK. Российская пилотная программа исламских финансов. Москва, 2023.
13. SAMA. Shariah Governance Framework. Riyadh, 2023.
14. IsDB. Shariah Compliance Framework. Jidda, 2023.
15. IIFA Journal. Ethics in Islamic Financial Fatwas. Jidda, 2022.
16. BNM Bulletin. Islamic Banking Governance. Kuala Lumpur, 2024.
