JINOYAT PROTSESSIDA AYBLOV FUNKSIYASINI AMALGA OSHIRUVCHI SUBYEKTLARNING HUQUQIY MAQOMIGA OID MUAMMO VA YECHIMLAR
Kalit so'zlar
https://doi.org/10.47390/SPR1342V5SI9Y2025N76Kalit so'zlar
jinoyat protsessi, ayblov funksiyasi, prokuror, tergovchi, surishtiruvchi, huquqiy maqom, jamoat ayblovchisi, jabrlanuvchi va fuqaroviy daʼvogar.Annotasiya
Mazkur maqolada jinoyat protsessida ayblov funksiyasini amalga oshiruvchi subyektlarning huquqiy maqomi, ularning vakolatlari hamda amaldagi qonunchilikda mavjud boʻshliqlar ilmiy-nazariy va amaliy nuqtai nazardan tahlil qilinadi. Tadqiqot predmeti – jinoyat protsessida ayblov faoliyatini amalga oshiruvchi shaxslar, mavzusi – ularning huquqiy maqomini belgilash masalalari, maqsadi esa amaldagi normativ-huquqiy bazani takomillashtirish zaruratini asoslab berishdan iborat. Mavzuning dolzarbligi shundaki, ayblovning adolatli va samarali yuritilishi koʻp jihatdan ayblov subyektlarining huquqiy maqomi hamda ularning faoliyati ustidan nazorat mexanizmlariga bogʻliqdir. Tadqiqot metodologiyasi sifatida qiyosiy-huquqiy tahlil, umumlashtirish, induksiya va deduksiya usullaridan foydalanilgan. Olingan natijalar shuni koʻrsatadiki, amaldagi Jinoyat-protsessual kodeksda ayrim subyektlar – tergovchi va surishtiruvchilarning maqomi hamda vakolatlari aniq belgilab berilmagan, bu esa amaliyotda turli talqinlarga olib kelmoqda. Muallif tomonidan ayblov funksiyasini amalga oshiruvchi subyektlar tarkibiga prokuror, tergovchi, surishtiruvchi, tergov va surishtiruv organlari rahbarlari va ularning oʻrinbosarlari, jamoat ayblovchisi, jabrlanuvchi, fuqaroviy daʼvogar hamda ularning vakillari kiritilishi asoslangan. Natijalarning qoʻllanish sohasi – jinoyat-protsessual qonunchilikni takomillashtirish, huquqni muhofaza qiluvchi organlar faoliyatida aniqlik va samaradorlikni oshirishdir.
Manbalar
1. Ўзбекистон Республикасининг Жиноят-процессуал кодекси - https://lex.uz/docs/-111460
2. Simonson J. The place of “the people” in criminal procedure //Columbia Law Review. – 2019. – Т. 119. – №. 1. – С. 249-308.
3. Volobuyev A. F. Participants in criminal proceedings: problematic issues of classification //Bulletin of Kharkiv National University of Internal Affairs. – 2024. – Т. 107. – №. 4. – С. 126-136.
4. Вапнярчук В. В. Щодо особливостей окремих способів збирання доказів у кримінальному провадженні. Науковий вісник Ужгородського національного університету. Серія «Право». 2022. Вип. 70. С. 405–410. DOI: https://doi.org/10.24144/2307-3322.2022.70.65.
5. Головинская И. В., Столетовых Н. Г. Уголовный процесс //Учебное пособие. Издание. – 2021. – с 59.
6. Жиноят процессида таъкиб фаолиятини такомиллаштиришнинг назарий, амалий ва қонунчилик муаммолари /Ф.М.Мухитдинов; масъул муҳаррирю. ф.д., проф. Р.Ж. Рўзиев; Ўзбекистон Республикаси Адлия вазирлиги, Тошкент давлат юридик институти - Тошкент: Фалсафа ва ҳуқук нашриёти, 2012. – б 97; Головинская И. В., Столетовых Н. Г. Уголовный процесс //Учебное пособие. Издание. – 2021. – с 59.
7. Манова Н. С. Роль прокурора в координации деятельности органов дознания и предварительного следствия по осуществлению уголовного преследования // Legal Concept = Правовая парадигма. – 2021. – Т. 20, № 2. – С. 12–20. – DOI: https://doi.org/10.15688/lc.jvolsu.2021.2.2
8. Ўзбекистон Республикасининг Қонуни, 29.08.2001 йилдаги 257-II-сон - https://lex.uz/docs/106197
9. Ўзбекистон Республикасининг Жиноят-процессуал кодекси - https://lex.uz/docs/-111460
10. Д.Довудова. Биринчи инстанция судларида жиноят ишларини юритишда прокурор ваколати тушунчаси, юридик табиати. Мақола. Ўзбекистон Республикаси Бош Прокуратураси Академияси Ахборотномаси. №4 (40) 2019. 65-б.
11. Ўзбекистон Республикаси Бош прокуратурасининг расмий сайтидаги очиқ маълумотлар: https://prokuratura.uz/#/ochiqmalumot
12. Тўлаганова Г.З. Базарова Д.Б. Хидоятов Б.Б. Жиноят процесси иштирокчилари. ўқув-қўлланма. -Т .: ТДЮУ нашриёти, 2022. -148 б.
13. Жиноят процессида таъкиб фаолиятини такомиллаштиришнинг назарий, амалий ва қонунчилик муаммолари /Ф.М.Мухитдинов; масъул муҳаррирю. ф.д., проф. Р.Ж. Рўзиев; Ўзбекистон Республикаси Адлия вазирлиги, Тошкент давлат юридик институти - Тошкент: Фалсафа ва ҳуқук нашриёти, 2012. – б 98-99.
14. Уголовно-процессуальный кодекс Кыргызской Республики от 28 октября 2021 года № 129 (с изменениями и дополнениями по состоянию на 14.03.2025 г.) - https://continent-online.com/Document/?doc_id=36639004#pos=6;
15. Уголовно-процессуальный кодекс Российской Федерации от 18 декабря 2001 года № 174-ФЗ (с изменениями и дополнениями по состоянию на 07.06.2025 г.) - https://continent-online.com/Document/?doc_id=30407315#pos=1031;





