OʻZBEK XALQ AFSONALARIDA AYOL OBRAZLARINING TASVIRLARI
Kalit so'zlar
https://doi.org/10.47390/SPR1342V5I12Y2025N15Kalit so'zlar
ayol timsoli; oʻzbek afsonalari; turkiy mifologiya; Umay ona; Toʻmaris; Ravshanak (Roksana); qadimiy Baqtriya; Sugʻd madaniyati; Temuriylar davri; xonliklar davri; ayol mavqeyi; maʼnaviy qadriyatlar; xalq ogʻzaki ijodi; hosildorlik kultlari; ayol rahbarlari; tarixiy manbalar; mifologik qatlam; patriarxal jamiyat; ijtimoiy rol; madaniy meros.Annotasiya
Ushbu maqolada oʻzbek xalq afsonalarida ayol timsolining tarixiy-madaniy shakllanishi tahlil qilinadi. Qadimiy Baqtriya, Sugʻd, turkiy mifologiya, Temuriylar davri va xonliklar davriga oid manbalar asosida ayolning ijtimoiy, maʼnaviy va siyosiy mavqeyi yoritilgan. Toʻmaris, Ravshanak (Roksana) kabi tarixiy shaxslar timsoli orqali ayolning jasorat, donolik, vatanparvarlik va diplomatik salohiyati koʻrsatib beriladi. Shuningdek, Umay Ona kabi qadimiy mifologik obrazlar ayolning hayot manbai, baraka va himoya ramzi sifatidagi qadimiy eʼtiqodlar bilan bogʻlanadi.
Manbalar
1. Asqarova Z., Raxmatullayeva A., Khayitbayeva X. Artistic Expression of the Image of Women in Ancient and Medieval Art in Central Asia. – Tashkent: National Institute of Fine Arts and Design, 2020.
2. Mavlonova R. Markaziy Osiyo madaniyatida ayol obrazi tarixi. – Toshkent: Ma’naviyat, 2002.
3. To‘xtayeva R. “Temuriylar davrida saroy ayollari va ularning ijtimoiy hayotdagi roli”, O‘zbekiston tarixi, 2018.
4. Saidov A. O‘zbekiston xonliklari ijtimoiy tuzumi. – Toshkent: Fan, 1998.
5. Holmirzaeva M. XIX asr O‘rta Osiyoda ayol mavqeining o‘ziga xos jihatlari. – Toshkent, 2012.
6. Ҳақназаров А. Туркий халқлар мифологиясида она тимсоли. – Тошкент: Фан, 2015. – 240 б. – Б. 35–78.
7. Herodot. The Histories. Book IV. – P. 112–118. Skiflar va masagetlar haqidagi ma’lumotlar.
8. Safoeva S. The Issue of Women: Historical and Cultural Aspects. – Tashkent: 2002. – P. 45–53.
9. Khakimov A. History of Arts of Uzbekistan. – Tashkent: 2018. – P. 88–95.
10. Shatskiy G. Ancient Paintings on Rocks. – Tashkent: 1973. – P. 60–72.
1 Бартольд В.В. Туркестан в эпоху монгольского нашествия. – Москва: Наука, 1963. – 556 – С. 112–145.
12. Ҳақназаров А. Туркий халқлар мифологиясида она тимсоли. – Тошкент: Фан, 2015. – 240 б – Б. 35–78.
3. Назаров Б. Ўзбек халқ оғзаки ижодида аёл образи. – Тошкент: Мумтоз сўз, 2019. – 196 б. – Б. 55–110.
