OʻZBEK VA INGLIZ TILLARIDA SALBIY VA IJOBIY HIS TUYGʻULARNI LINGVOKULTUROLOGIK TAHLILI
Kalit so'zlar
https://doi.org/10.47390/SPR1342V5I3Y2025N39Kalit so'zlar
his-tuygʻular, lingvistik tahlil, ijobiy hislar, salbiy hislar, metafora, madaniy kod, semantika, tarjimashunoslik, psixolingvistika, madaniyatshunoslik.Annotasiya
Ushbu maqolada oʻzbek va ingliz tillarida salbiy va ijobiy his-tuygʻularning lingvokulturologik tahlili amalga oshirildi va tadqiqotda ushbu ikki til va madaniyatda his-tuygʻularni ifodalash usullari, ularning leksik-semantik xususiyatlari va madaniy kontekstlari oʻrganildi. Oʻzbek tilida his-tuygʻular obrazli va poetik ifodalansa, ingliz tilida aniq, loʻnda va neytral shaklda aks etadi. Ijobiy his-tuygʻularni ifodalashda oʻzbek tilida yurak, jon, qalb kabi metaforalar ishlatilsa, ingliz tilida yorugʻlik va issiqlik obrazlari ustunlik qiladi. Salbiy his-tuygʻular esa oʻzbek tilida bilvosita, yumshoq shaklda, ingliz tilida esa bevosita va aniq tarzda ifodalanadi. Shuningdek, his-tuygʻularni ifodalashdagi madaniy kodlar va ijtimoiy kontekstlar tahlil qilindi. Oʻzbek madaniyatida hissiyotlarni yashirish yoki yumshoq shaklda ifodalash keng tarqalgan boʻlsa, gʻarb jamiyatlarida ochiq va bevosita ifodalash afzal koʻriladi. Bu farqlar madaniy tafakkur va mentalitetdagi oʻziga xosliklar bilan bogʻliq. Tadqiqot lingvistika, tarjimashunoslik, psixolingvistika va madaniyatshunoslik sohalari uchun ahamiyatli boʻlib, xalqaro muloqot va tarjima jarayonlarida muhim rol oʻynaganligi bilan dolzarb hisoblanadi.
Manbalar
1. Wierzbicka, A. (1999). Emotions across languages and cultures: Diversity and universals. Cambridge University Press. https://doi.org/10.1017/CBO9780511521256
2. Madaminova, Muhabbat Sotvoldiyevna. Matn pragmatik tavsifida sintaktik birliklarning o‘rni [Matn] : monografiya / M.S. Madaminova. – Toshkent: Bookmany print, 2023. – 100 b.
3. Madaminova Yodgoroy Bobirbek qizi. Inson ruhiy holatini ifodalovchi leksik birliklarni ingliz va o‘zbek tillarida tavsiflashga lingvistik yondashuv https://doi.org/10.5281/zenodo.8365432
4. Kövecses, Z. (2000). Metaphor and emotion: Language, culture, and body in human feeling. Cambridge University Press.
5. Anora Jabbarova. Ingliz va o‘zbek tillarida inson hissiyotlarini tavsiflovchi frazeologik birliklar. О‘ZBEKISTON MILLIY UNIVERSITETI XABARLARI, 2024, [1/10] ISSN 2181-7324 https://journalsnuu.uz
