INGLIZ VA OʻZBEK TILI SOʻZ BIRIKMALARI STRUKTUR-SEMANTIK XUSUSIYATLARNING QIYOSIY ASPEKTDA OʻRGANILISHI Iqtisodiyot va Pedagogika Universiteti
Kalit so'zlar
https://doi.org/10.47390/SPR1342V5I5Y2025N50Kalit so'zlar
soʼz birikmalari, birikmalar, struktur-semantik xususiyatlar, inglizcha-oʼzbekcha kontrast, idiomatiklik, aglyutinatsiya, tarjima muammolari.Annotasiya
Ushbu tadqiqotda ingliz va oʻzbek tillaridagi soʻz birikmalarining strukturaviy-semantik xususiyatlari qiyosiy tahlil qilinib, ularning shakllanishi, idiomatikligi va madaniy-lingvistik taʼsiriga eʼtibor qaratiladi. Ingliz tili soʻz tartibi qatʼiy va keng frazeologik qoʻllanishga ega boʻlgan analitik til sifatida qoʻshimcha, postpozitsiya va yordamchi feʼl yasashlariga tayanuvchi aglutinativ til boʻlgan oʻzbek tilidan keskin farq qiladi. Tadqiqot sintaksis, morfologiya va semantik shaffoflikdagi asosiy farqlarni koʻrib chiqadi, tarjima va ikkinchi tilni oʻzlashtirishdagi qiyinchiliklarni taʼkidlaydi. Ingliz tili noaniq maʼnoli idiomatik iboralarni (masalan, “paqirni tepmoq”) maʼqul koʻrsa, oʻzbekcha soʻz birikmalari tom maʼnoga intiladi, garchi fors va rus tillaridan olingan idiomalar mavjud boʻlsa ham (masalan, “dil qushodasi” [yurak quvonchi]). Tadqiqot, shuningdek, madaniy va tarixiy qarzlar ikkala tildagi qoʻshma shakllarni qanday shakllantirishini oʻrganadi. Ushbu xususiyatlarni muntazam ravishda taqqoslash orqali maqola tillararo tushunishni kuchaytirishga, tarjimonlarga, tilshunoslarga va oʻquvchilarga ikkala tizimning murakkabliklarini boshqarishda yordam berishga qaratilgan. Topilmalar kontekstdan xabardor taʼlim strategiyalarining bu xilma-xil tarkibiy-semantik ramkalarni oʻzlashtirish zarurligini taʼkidlaydi.
Manbalar
1. Chomsky, Noam. Syntactic Structures. Mouton, 1957.
2. Crystal, David. The Cambridge Encyclopedia of the English Language. Cambridge University Press, 2003.
3. Popova, Zinaida, and I. A. Sternin. Semantics: A Coursebook. Cambridge University Press, 1997.
4. Saidov, Rustam, and Shukhratbek Tursunov. Uzbek Syntax and Grammar: A Comparative Study with Turkic Languages. Tashkent University Press, 2007.
5. Kachru, Braj B. The Alchemy of English: The Spread, Functions, and Models of Non-native Englishes. University of Illinois Press, 1986.
6. Yusufov, Anvar. Contrastive Linguistics: A Comparative Study of the English and Uzbek Languages. Tashkent, 2010.
7. Bahromov, Shokhrukh. The Syntax of Uzbek: A Typological Perspective. Tashkent State University, 2015.
8. Jackson, Howard, and Etienne Zephir. Word Combinations and Idiomatic Expressions: A Linguistic Analysis. Routledge, 2011.
9. Mansurov, Mukhammad. Cultural Nuances in Uzbek Phraseology. Tashkent University Press, 2012.
10. Bauer, Laurie. English Word-formation. Cambridge University Press, 1983.
