TAHDID NUTQIY AKTLARI: LINGVOPRAGMATIK TAHLIL VA MENASIV KOMMUNIKATSIYA XUSUSIYATLARI
Kalit so'zlar
https://doi.org/10.47390/SPR1342V5SI4Y2025N27Kalit so'zlar
tahdid, menasiv nutqiy akt, illokutiv kuch, perlokutiv taʼsir, pragmatika, muloqot, lingvistik xavfAnnotasiya
Ushbu maqolada tahdid nutqiy aktlari — yaʼni, menasiv (xavf soluvchi) kommunikatsiya aktlari lingvopragmatik nuqtai nazardan oʼrganiladi. Tadqiqotda J. Searle va J. L. Austin tomonidan ishlab chiqilgan nutqiy aktlar nazariyasiga tayanilib, tahdid aktlarining illokutiv va perlokutiv xususiyatlari, ularning gapiruvchining niyatini ifodalashdagi oʼrni, tinglovchida hosil qiladigan psixologik taʼsiri hamda ijtimoiy kontekstdagi funksiyalari chuqur tahlil etiladi. Tahdid aktlari muloqotda odatda kuch munosabati, manipulyatsiya, ogohlantirish yoki bosim orqali ifodalanib, muloqot ishtirokchilarining xatti-harakatlariga taʼsir qilish vositasi sifatida namoyon boʼladi.
Manbalar
1. Austin, J.L. How to Do Things with Words. Oxford: Oxford University Press, 1962. [1]
2. Blum-Kulka, Shoshana. “Indirectness and Politeness in Requests.” Journal of Pragmatics, 1987. [7]
3. Brown, Penelope, and Stephen C. Levinson. Politeness: Some Universals in Language Usage. Cambridge: Cambridge University Press, 1987. [6]
4. Вежбицка А. Язык. Культура. Познание. – М.: Русские словари, 1996. [9]
5. Crystal, David. A Dictionary of Linguistics and Phonetics. Oxford: Blackwell, 2008. [5]
6. Kasymova, M. Tilshunoslikda kommunikativ pragmatika. Toshkent: Noshir, 2022. [10]
7. Карасик В. И. Языковой круг: личность, концепты, дискурс. – Волгоград: Перемена, 2002. [16]
8. Nazarova, Z. Nutq madaniyati va pragmatik yondashuv. Samarqand: SamDU, 2020. [13]
9. Rahimova, D. Tahdid aktlari va ularning nutqiy funksiyasi. Qarshi: QarDU, 2023. [14]
10. Попов Г. М. Лингвопрагматика: Теория и практика. – Москва: Наука, 2008. [17]
11. Saidov, M. Pragmatik tahlil va nutqiy faoliyat. Buxoro: BDU, 2019. [15]
12. Searle, John R. Speech Acts: An Essay in the Philosophy of Language. Cambridge: Cambridge University Press, 1969. [2]
13. Serl J. Tanlangan asarlar. Til falsafasi. – M.: Progress, 2000. [4]
14. Tursunov, A. Zamonaviy lingvistikaning dolzarb muammolari. Toshkent: Akademnashr, 2021. [18]
15. Yule, George. Pragmatics. Oxford: Oxford University Press, 1996. [20]
16. Vejbitska A. Til. Madaniyat. Bilish. – M.: Russkie slovari, 1996. [3]
17. Шнайдер Г. Психология языка и общения. – СПб: Питер, 2004. [19]
