OʻZBEKISTONDA SPORT TASHKILOTLARINING HUQUQIY MAQOMI VA ULARNING MOLIYAVIY MUSTAQILLIGI
Kalit so'zlar
https://doi.org/10.47390/SPR1342V5I10Y2025N70Kalit so'zlar
sport tashkilotlari, huquqiy maqom, moliyaviy mustaqillik, nodavlat notijorat tashkiloti, federatsiya, sport boshqaruvi, homiylik, shaffoflik, normativ-huquqiy baza, xalqaro tajriba, institutsional islohotlar.Annotasiya
Ushbu maqolada Oʻzbekistonda sport tashkilotlarining huquqiy maqomi va moliyaviy mustaqilligi holati kompleks tarzda tahlil qilingan. Tadqiqot davomida amaldagi normativ-huquqiy hujjatlar bilan sport federatsiyalari va klublarining real faoliyati oʻrtasidagi tafovutlar ochib berilgan. Jumladan, sport tashkilotlari de-jure nodavlat notijorat tashkilotlari sifatida tan olingan boʻlsa-da, de-fakto holatda ularning aksariyati davlat tuzilmalarining bevosita yoki bilvosita taʼsirida qolmoqda. Moliyalashtirish manbalarining cheklanganligi, homiylik va tijorat faoliyatining sust rivojlanishi, moliyaviy shaffoflikning past darajada ekanligi sport tashkilotlarining mustaqil va barqaror faoliyat yuritishiga toʻsqinlik qilayotgan asosiy omillar sifatida koʻrsatib oʻtilgan. Shuningdek, xalqaro tajriba asosida sport tashkilotlari faoliyatini takomillashtirishga doir huquqiy va institutsional takliflar ilgari surilgan. Mazkur tadqiqot natijalari Oʻzbekistonda sport sohasini modernizatsiya qilishda huquqiy islohotlarning zaruriyligini asoslab beradi.
Manbalar
1. Oʻzbekiston Respublikasi “Jismoniy tarbiya va sport toʻgʻrisida”gi Qonuni. Qabul qilingan sana: 04.09.2015 (yangi tahriri: 23.09.2021).
2. Oʻzbekiston Respublikasi “Nodavlat notijorat tashkilotlari toʻgʻrisida”gi Qonuni. 14.04.1999 y., № 757-I.
3. Oʻzbekiston Respublikasi Prezidentining “Yoshlar va sportni rivojlantirish strategiyasi to‘g‘risida”gi qarori. PQ–5005-son, 18.02.2021 y.
4. Oʻzbekiston Respublikasi Prezidentining “Sport federatsiyalarining moliyaviy mustaqilligini oshirishga oid qo‘shimcha chora-tadbirlar to‘g‘risida”gi qarori. PQ–2953-son, 07.05.2022 y.
5. XOQ (Xalqaro Olimpiya Qo‘mitasi) nizomi. — www.olympics.com.
6. FIFA Regulations on the Status and Transfer of Players. Fédération Internationale de Football Association (FIFA), 2023.
7. Habermas, J. (2001). The Structural Transformation of the Public Sphere. MIT Press. [Sport tashkilotlarida shaffoflik va jamoatchilik ishonchi haqida nazariy asos sifatida ishlatilgan.]
8. GIZ & BMZ. (2020). Strengthening Sports Governance: Best Practices from Germany. Berlin: Deutsche Gesellschaft für Internationale Zusammenarbeit (GIZ) GmbH.
9. Saidov A.X. (2020). O‘zbekiston Respublikasining huquqiy tizimi: umumiy sharh. — Toshkent: “Adolat” nashriyoti.
