BADIIY ASARLARDA PERSONAJLARARO MUNOSABATLARNING LINGVOMADANIY VA PRAGMATIK TAHLILI (OʻZBEK VA INGLIZ ADABIYOTI MISOLIDA)
Kalit so'zlar
https://doi.org/10.47390/SPR1342V5I11Y2025N36Kalit so'zlar
badiiy asar, personaj, qahramonlararo munosabat, lingvomadaniy tahlil, pragmatik tahlil, oʻzbek adabiyoti, ingliz adabiyoti, madaniy stereotip, muloqot, milliy qadriyat, frazeologizm, kommunikativ intensiya.Annotasiya
Ushbu maqolada badiiy asarlarda personajlararo munosabatlarning lingvomadaniy va pragmatik jihatlari tahlil qilingan. Tadqiqotda oʻzbek va ingliz adabiyotlaridagi personajlarning nutqiy xatti-harakatlari, muloqot jarayonida aks etgan milliy qadriyatlar, madaniy stereotiplar hamda kommunikativ xususiyatlar oʻrganilgan. Oybekning “Qutluq qon”, R.L. Stevensonning “Kidnapped”, M. Twainning “The Prince and the Pauper” hamda Choʻlponning “Kecha va Kunduz” asarlaridan olingan misollar asosida personajlar nutqining lingvomadaniy tahlili amalga oshirilgan. Tadqiqot natijalarida oʻzbek xalqi uchun xos mehmondoʻstlik, hurmat, qarindoshlik, samimiylik kabi qadriyatlar; ingliz xalqining esa individuallik, masofa saqlash va rasmiylikni afzal bilish madaniy xususiyatlari ifodalangan. Shuningdek, frazeologizmlar, murojaat shakllari, shartli gaplar, metaforik tasvirlar orqali milliy tafakkur va insoniy ruhiyatning badiiy talqini yoritilgan. Maqola lingvopragmatik va lingvomadaniy tahlil asosida millatlararo farqlarni aniqlash, ularning badiiy til vositalarida namoyon boʻlishini ochib berishga xizmat qiladi.
Manbalar
1. Абдулҳамид Чўлпон. Кеча ва кундуз: Роман – Тошкент: “Янги аср авлоди”, 2013. – 332 б.
2. Madaminova Muhabbat Sotvoldiyevna. Matn pragmatik tavsifida sintaktik birliklarning oʻrni. Monografiya / M.S. Madaminova. – Toshkent: Bookmany print, 2023. – 100 b.
3. Минский М. Остроумие и логика бессознательного // Новое в зарубежной лингвистике. Вып. XXIII. – Москва, 1988. – С. 281-302.
4. Oybek. Qutlugʻ qon. Roman. – Toshkent: Yangiyoʻl poligraf servise, 2019. – 368 b.
5. Qurambayev K. Adabiyotshunoslik asoslari. – Nukus: Nukus davlat pedagogika instituti, 2011. – 89 b.
6. Stevenson R.L. Kidnapped. Retold by Gwendoline Dun. – Hong Kong: Oxford University Press, 1983. – 128 p.
7. Twain M. The Prince and the Pauper. By Signet. May 1, 2002. – 240 p. goodreads.com.
