MINTAQA IQTISODIYOTINI BARQAROR RIVOJLANTIRISHDA SANOAT TARKIBIY OʻZGARISHLARIGA TAʼSIR ETUVCHI OMILLAR (XORAZM VILOYATI MISOLIDA)
Kalit so'zlar
https://doi.org/10.47390/SPR1342V5SI10Y2025N21Kalit so'zlar
sanoat tarkibi, mintaqaviy iqtisodiyot, barqaror rivojlanish, tarkibiy o‘zgarishlar, Xorazm viloyati, investitsiya, texnologik modernizatsiya, klaster, eksport.Annotasiya
Ushbu maqolada mintaqa iqtisodiyotini barqaror rivojlantirishda sanoat tarkibiy oʻzgarishlariga taʼsir etuvchi omillar Xorazm viloyati misolida tahlil qilingan. Tadqiqotning dolzarbligi shundaki, iqtisodiy oʻsishning sifat koʻrsatkichlarini aniqlashda sanoat tarkibining oʻzgarishlari hal qiluvchi omil hisoblanadi. Xorazm viloyatining iqtisodiy salohiyati va soʻnggi yillarda kuzatilgan oʻsish surʼatlari shuni koʻrsatadiki, sanoat tarmoqlari oʻrtasidagi nisbatlar oʻzgarib bormoqda, lekin bu oʻzgarishlar barqarorlik jihatidan hali toʻliq shakllanmagan. Maqolada soʻnggi yillarda Oʻzbekiston Respublikasi Davlat statistika agentligi va Xorazm viloyati statistika boshqarmasining maʼlumotlari asosida sanoat hajmining oʻsishi, korxonalar sonining koʻpayishi va tarmoqlar boʻyicha tarkibiy siljishlar chuqur tahlil qilindi. Shuningdek, investitsiyalar oqimi, infratuzilma rivoji, texnologik modernizatsiya, mehnat resurslari salohiyati, hududiy klasterlar va eksport yoʻnalishlari kabi omillar sanoat tarkibining sifat jihatdan oʻzgarishiga taʼsiri jihatidan baholandi. Tahlil natijalari shuni koʻrsatadiki, Xorazm viloyatida sanoat ishlab chiqarish hajmi yil sayin ortib bormoqda, biroq yuqori texnologiyali tarmoqlar ulushi past boʻlib qolmoqda. Mintaqaning tabiiy resurslari, xomashyo bazasi va mehnat salohiyatidan samarali foydalanish orqali tarkibiy diversifikatsiyani chuqurlashtirish zarur. Maqola yakunida mintaqa sanoatini barqaror rivojlantirish uchun strategik tavsiyalar - investitsion faollikni kuchaytirish, texnologik modernizatsiyani jadallashtirish, klaster tizimini rivojlantirish va eksportga yoʻnaltirilgan ishlab chiqarishni kengaytirish kabi yoʻnalishlar ishlab chiqilgan.
Manbalar
1. Trofimov I.D. The Effects of Structural Change on Economic Growth: A Panel Data Analysis // ResearchGate. – 2023. – [Elektron manba]. URL: https://www.researchgate.net/publication/377807216 (murojaat sanasi: 25.10.2025).
2. Zhou C. Industrial Structure, Employment Structure and Economic Growth // Sustainability. – 2023. – Vol. 15, No. 4: 2890. – DOI: 10.3390/su15042890.
3. OECD. Industrial Outlook 2024: Structural Transformation and Innovation. – Paris: OECD Publishing, 2024. – 214 b.
4. UNIDO. Industrial Development Report 2023: Transforming Industry for a Sustainable Future. – Vienna: United Nations Industrial Development Organization, 2023. – 280 p.
5. Yang H. Modeling Analysis of the Impact of Economic Growth Fluctuation on Enterprise Industrial Structure // Proceedings of the EMCG 2020 Conference. – Clausius Press, 2020. – P. 115–122.
6. European Journal of Economics, Finance and Business Development. Econometric Assessment of the Impact of Industry on Economic Growth in the Republic of Uzbekistan. – Vol. 2, Issue 4. – European Science Publishing, 2024. – P. 45–60.
7. Ergashev Sh. Raqamli iqtisodiyot va sanoatni diversifikatsiya qilish. – Toshkent: Innovation Press, 2024. – 276 b.
8. Xorazm viloyati statistika boshqarmasi. Sanoat korxonalarining tarkibi va ishlab chiqarish hajmlari to‘g‘risida hisobot. – Urganch: Xorazmstat nashriyoti, 2024. – [Rasmiy ma’lumotlar to‘plami].
9. Davlat statistika agentligi. O‘zbekiston Respublikasining sanoat ishlab chiqarish ko‘rsatkichlari (2023–2024-yillar). – Toshkent: Stat.uz, 2024. – [Elektron manba]. URL: https://stat.uz/uz (murojaat sanasi: 25.10.2025).
10. ResearchGate. O‘zbekistonda sanoatni rivojlantirish va shakllantirishda klasterlarni tashkil etishning hududiy xususiyatlari (Xorazm viloyati misolida). – 2024. – [Elektron manba]. URL: https://www.researchgate.net/publication/377307186 (murojaat sanasi: 25.10.2025).
11. Xasanov U., Po‘latov B., Ahmedov A. Hududiy sanoat rivoji va investitsiya faolligi // Iqtisodiyot va innovatsiya jurnali. – Toshkent: TDIU, 2024. – №3. – B. 102–110.
12. O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti. PF–60-son Farmon. “2022–2026-yillarda yangi O‘zbekistonning taraqqiyot strategiyasi to‘g‘risida.” – Toshkent, 28-yanvar 2022-yil. – Lex.uz ma’lumotlar bazasi.
13. O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti. PF–158-son Farmon. “Sanoatni modernizatsiya qilish va eksport salohiyatini oshirishga doir qo‘shimcha chora-tadbirlar to‘g‘risida.” – Toshkent, 2023-yil, 30-may. – Lex.uz ma’lumotlar bazasi.
