SPORT TERMINLARINING UMUMIY XUSUSIYATLARI
Kalit so'zlar
https://doi.org/10.47390/SPR1342V5I12Y2025N70Kalit so'zlar
Sport terminlari, Transliteratsiya, Fonetik moslashuv, Semantik tarjima, Terminologiya tizimi, O‘zlashtirish jarayoni, Xalqaro me’yor, Lingvistik integratsiya, Madaniy uyg‘unlashuv, Globalizatsiya, Standartlashtirish, O‘zbek tili.Annotasiya
Mazkur maqolada o‘zbek tilida sport terminlarining shakllanishi va ularning lingvistik hamda madaniy xususiyatlari chuqur tahlil qilinadi. Tadqiqotning asosiy maqsadi — sport terminlarini o‘zlashtirish jarayonida transliteratsiya, fonetik moslashuv va semantik tarjima kabi mexanizmlarning o‘rnini aniqlashdir. Cabré terminlarning tizimliligi va barqarorligini til tizimining muhim qismi sifatida e’tirof etadi, Wüster esa terminologik birliklarni xalqaro me’yorlash zaruriyatini ta’kidlaydi. Shuningdek, Xo‘jiyev va Rahimova o‘zbek tilida sport terminlarining milliy madaniyat bilan uyg‘unlashuvi jarayonini amaliy misollar asosida yoritgan. Tadqiqotda tavsifiy va tahliliy metodlar asosida sport leksikasining shakllanishi, ularning fonetik moslashuvi hamda ommaviy nutqdagi qo‘llanilish darajasi o‘rganildi. Natijalar shuni ko‘rsatadiki, sport terminlari nafaqat lingvistik hodisa, balki global madaniy integratsiyaning ham muhim ko‘rsatkichi hisoblanadi. Alimov qayd etganidek, globalizatsiya sharoitida sport terminologiyasini standartlashtirish va yagona me’yoriy tizimga kiritish o‘zbek tilshunosligi uchun dolzarb vazifadir.
Manbalar
1. Вюстер Э. Международная унификация языка в технике, особенно в электротехнике. - Вена: Springer, 1931. - 246 с.
2. Cabré M. T. Terminology: Theory, Methods and Applications. - Amsterdam & Philadelphia: John Benjamins, 1999. - 284 p.
3. Суперанская А.В. Общая терминология: Вопросы теории. - М.: Наука, 2001. - 240 с.
4. Хожиев А. O‘zbek tili terminologiyasi va uni rivojlantirish masalalari. - Toshkent: Fan, 1985. - 130 б.
5. Shukurov, S. Til va tarjima nazariyasi asoslari. — Toshkent: O‘qituvchi, 2010. — 172 б.
6. Cabré M. T. Theories of Terminology: Their description, prescription and explanation. - Terminology, 1998, 3(2). - P. 135–148.
7. Rahimova N. O‘zbek tilida sport terminlarini o‘zlashtirish xususiyatlari. - Filologiya fanlari bo‘yicha maqola, 2021. - B. 74–82.
8. Soliyev O. Sport tili va OAVdagi lingvistik xususiyatlar. - Til va jamiyat, №4, 2020. - B. 200–207.
9. Kuznetsov S. A. Lingvisticheskie osnovy terminologii. - Moskva: URSS, 2005. - 216 с.
10. Alimov S. Globalizatsiya jarayonida o‘zbek terminologiyasining rivoji. - Toshkent: Innovatsiya, 2019. - B. 109–118.
11. Nazarova D. Media tili va sport terminologiyasi. - Jurnalistika ilmi, №2, 2022. - B. 50–57.
12. Karimov I. O‘zbek milliy sport terminlari va ularning madaniy asoslari. - Andijon: ADChTI nashriyoti, 2023. - B. 85–92.
