SUNʼIY INTELLEKT (AI) VA ADDITIV ISHLAB CHIQARISH (AM) INTEGRATSIYASI SHAROITIDA INSON HUQUQLARI HAMDA FUQAROLIK-HUQUQIY JAVOBGARLIKNING NAZARIY-HUQUQIY MUAMMOLARI

Mualliflar

  • Nuriddin Shermatov
  • Jamshidbek Ibrokhimov

Kalit so'zlar

https://doi.org/10.47390/SPR1342V5I12Y2025N75

Kalit so'zlar

sunʼiy intellekt, additiv ishlab chiqarish, inson huquqlari, fuqarolik javobgаrligi, huquqiy tartibga solish, xalqaro tajriba, innovatsion texnologiyalar.

Annotasiya

Ushbu maqolada sunʼiy intellekt (AI) va additiv ishlab chiqarish (AM) texnologiyalari integratsiyasi sharoitida vujudga kelayotgan inson huquqlari va fuqarolik-huquqiy javobgarlikka oid muammolar tahlil qilinadi. Oxirgi yillarda Oʻzbekiston, Markaziy Osiyo va Gʻarb davlatlari tajribasida mazkur sohadagi huquqiy meʼyor va sud amaliyoti oʻrganilib, fuqarolarning huquq va manfaatlarini himoya qilish hamda yangi texnologiyalar uchun javobgarlik mexanizmini takomillashtirish yuzasidan tavsiyalar berilgan.

Manbalar

1. Imomov N.F. Intellektual mulk huquqining yangi obyektlari. – Toshkent: TDYI, 2011. – 9-bet.

2. https://habr.com/ru/companies/cloud_ru/articles/937256/#:~:text=%E2%80%94%20%D0%B7%D0%B0%D0%BA%D0%BE%D0%BD%20%D0%BE%D0%B1%20%D0%B8%D1%81%D0%BA%D1%83%D1%81%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D0%BE%D0%BC%20%D0%B8%D0%BD%D1%82%D0%B5%D0%BB%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D1%82%D0%B5,%D0%B4%D0%B5%D0%BB%D0%B8%D1%82%20%D1%81%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%B5%D0%BC%D1%8B%20%D0%BF%D0%BE%20%D1%83%D1%80%D0%BE%D0%B2%D0%BD%D1%8E%20%D1%80%D0%B8%D1%81%D0%BA%D0%B0

3. https://iclg.com/news/23131-us-legislators-push-for-ai-specific-product-liability-framework#:~:text=Justifying%20the%20bill%20as%20an,%E2%80%9D

4. https://iclg.com/news/23131-us-legislators-push-for-ai-specific-product-liability-framework#:~:text=Justifying%20the%20bill%20as%20an,%E2%80%9D

5. https://tengrinews.kz/kazakhstan_news/tokaev-podpisal-zakon-ob-iskusstvennom-intellekte-585846/#:~:text=%D0%A1%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%B5%D0%BC%D1%8B%20%D0%B8%D1%81%D0%BA%D1%83%D1%81%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D0%BE%D0%B3%D0%BE%20%D0%B8%D0%BD%D1%82%D0%B5%D0%BB%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D1%82%D0%B0%20%D0%BE%D0%BF%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D1%8B%20%D0%B2,%D0%B8%D0%BD%D1%81%D1%82%D1%80%D1%83%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D1%82%D0%B0%20%D0%B4%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%B8%D0%B6%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%8F%20%D1%87%D0%B5%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%B5%D0%BA%D0%BE%D0%BC%20%D0%BE%D0%BF%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D1%85%20%D0%B7%D0%B0%D0%B4%D0%B0%D1%87

6. https://tengrinews.kz/kazakhstan_news/tokaev-podpisal-zakon-ob-iskusstvennom-intellekte-585846/#:~:text=%D0%A1%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%B5%D0%BC%D1%8B%20%D0%B8%D1%81%D0%BA%D1%83%D1%81%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D0%BE%D0%B3%D0%BE%20%D0%B8%D0%BD%D1%82%D0%B5%D0%BB%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D1%82%D0%B0%20%D0%BE%D0%BF%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D1%8B%20%D0%B2,%D0%B8%D0%BD%D1%81%D1%82%D1%80%D1%83%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D1%82%D0%B0%20%D0%B4%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%B8%D0%B6%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%8F%20%D1%87%D0%B5%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%B5%D0%BA%D0%BE%D0%BC%20%D0%BE%D0%BF%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D1%85%20%D0%B7%D0%B0%D0%B4%D0%B0%D1%87

7. Oqyulov O. Intellektual mulk huquqiy maqomining nazariy va amaliy muammolari. – Toshkent: TDYI, 2004. – 25-bet.

8. https://habr.com/ru/companies/cloud_ru/articles/937256/#:~:text=%E2%80%94%20%D0%B7%D0%B0%D0%BA%D0%BE%D0%BD%20%D0%BE%D0%B1%20%D0%B8%D1%81%D0%BA%D1%83%D1%81%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D0%BE%D0%BC%20%D0%B8%D0%BD%D1%82%D0%B5%D0%BB%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D1%82%D0%B5,%D0%B4%D0%B5%D0%BB%D0%B8%D1%82%20%D1%81%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%B5%D0%BC%D1%8B%20%D0%BF%D0%BE%20%D1%83%D1%80%D0%BE%D0%B2%D0%BD%D1%8E%20%D1%80%D0%B8%D1%81%D0%BA%D0%B0

9. https://tengrinews.kz/kazakhstan_news/tokaev-podpisal-zakon-ob-iskusstvennom-intellekte-585846/#:~:text=%D0%A1%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%B5%D0%BC%D1%8B%20%D0%B8%D1%81%D0%BA%D1%83%D1%81%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D0%BE%D0%B3%D0%BE%20%D0%B8%D0%BD%D1%82%D0%B5%D0%BB%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D1%82%D0%B0%20%D0%BE%D0%BF%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D1%8B%20%D0%B2,%D0%B8%D0%BD%D1%81%D1%82%D1%80%D1%83%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D1%82%D0%B0%20%D0%B4%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%B8%D0%B6%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%8F%20%D1%87%D0%B5%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%B5%D0%BA%D0%BE%D0%BC%20%D0%BE%D0%BF%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D1%85%20%D0%B7%D0%B0%D0%B4%D0%B0%D1%87

10. https://habr.com/ru/companies/cloud_ru/articles/937256/#:~:text=%E2%80%94%20%D0%B7%D0%B0%D0%BA%D0%BE%D0%BD%20%D0%BE%D0%B1%20%D0%B8%D1%81%D0%BA%D1%83%D1%81%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D0%BE%D0%BC%20%D0%B8%D0%BD%D1%82%D0%B5%D0%BB%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D1%82%D0%B5,%D0%B4%D0%B5%D0%BB%D0%B8%D1%82%20%D1%81%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%B5%D0%BC%D1%8B%20%D0%BF%D0%BE%20%D1%83%D1%80%D0%BE%D0%B2%D0%BD%D1%8E%20%D1%80%D0%B8%D1%81%D0%BA%D0%B0

11. Odilqoriyev H.T. Huquqiy davlat va raqamli jamiyat: nazariya va amaliyot. – Toshkent: Adolat, 2021.

12. https://tengrinews.kz/kazakhstan_news/tokaev-podpisal-zakon-ob-iskusstvennom-intellekte-585846/#:~:text=%D0%A1%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%B5%D0%BC%D1%8B%20%D0%B8%D1%81%D0%BA%D1%83%D1%81%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D0%BE%D0%B3%D0%BE%20%D0%B8%D0%BD%D1%82%D0%B5%D0%BB%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D1%82%D0%B0%20%D0%BE%D0%BF%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D1%8B%20%D0%B2,%D0%B8%D0%BD%D1%81%D1%82%D1%80%D1%83%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D1%82%D0%B0%20%D0%B4%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%B8%D0%B6%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%8F%20%D1%87%D0%B5%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%B5%D0%BA%D0%BE%D0%BC%20%D0%BE%D0%BF%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D1%85%20%D0%B7%D0%B0%D0%B4%D0%B0%D1%87

13. Bozarov S.S. Sun’iy intellekt doirasida huquqiy javobgarlik: Yuridik fanlar doktori (Doctor of Science) dissertatsiyasi. – Toshkent: TDYU, 2023.

14. https://iclg.com/news/23131-us-legislators-push-for-ai-specific-product-liability-framework#:~:text=A%20bipartisan%20bill%20was%20introduced,to%20the%20burgeoning%20technology%20proliferate

15. https://iclg.com/news/23131-us-legislators-push-for-ai-specific-product-liability-framework#:~:text=A%20bipartisan%20bill%20was%20introduced,to%20the%20burgeoning%20technology%20proliferate

16. https://ipwatchdog.com/2025/08/03/eu-commission-confirms-sep-regulation-ai-liability-directive-officially-scrapped/#:~:text=EU%20Commission%20Confirms%20that%20SEP,contractual%20civil%20liability

17. https://iapp.org/news/a/european-commission-withdraws-ai-liability-directive-from-consideration#:~:text=European%20Commission%20withdraws%20AI%20Liability,intelligence%20when%20it%20causes%20harms

18. https://ipwatchdog.com/2025/08/03/eu-commission-confirms-sep-regulation-ai-liability-directive-officially-scrapped/#:~:text=EU%20Commission%20Confirms%20that%20SEP,contractual%20civil%20liability

19. Shermatov , N. (2025). RAQAMLI ERADA SUNʼIY INTELLEKT (AI) VA ADDITIV (3D PRINTING) TEXNOLOGIYALARI INTELLEKTUAL MULK HUQUQINING OBYEKTI SIFATIDA. Ижтимоий-гуманитар фанларнинг долзарб муаммолари Актуальные проблемы социально-гуманитарных наук Actual Problems of Humanities and Social Sciences., 5(2), 448–455. https://doi.org/10.47390/SPR1342V5I2Y2025N72

20. https://trends.rbc.ru/trends/innovation/5d64f0cb9a7947324d46b4d7#:~:text=%D0%92%202018%20%D0%B3%D0%BE%D0%B4%D1%83%20%D0%B3%D0%B5%D0%BD%D0%BF%D1%80%D0%BE%D0%BA%D1%83%D1%80%D0%BE%D1%80%D1%8B%20%D0%B4%D0%B5%D1%81%D1%8F%D1%82%D0%B8,%D0%BF%D1%80%D0%B8%D0%BD%D1%82%D0%B5%D1%80%D0%B5

21. https://trends.rbc.ru/trends/innovation/5d64f0cb9a7947324d46b4d7#:~:text=%D0%92%202018%20%D0%B3%D0%BE%D0%B4%D1%83%20%D0%B3%D0%B5%D0%BD%D0%BF%D1%80%D0%BE%D0%BA%D1%83%D1%80%D0%BE%D1%80%D1%8B%20%D0%B4%D0%B5%D1%81%D1%8F%D1%82%D0%B8,%D0%BF%D1%80%D0%B8%D0%BD%D1%82%D0%B5%D1%80%D0%B5

22. https://trends.rbc.ru/trends/innovation/5d64f0cb9a7947324d46b4d7#:~:text=%D0%92%202018%20%D0%B3%D0%BE%D0%B4%D1%83%20%D0%B3%D0%B5%D0%BD%D0%BF%D1%80%D0%BE%D0%BA%D1%83%D1%80%D0%BE%D1%80%D1%8B%20%D0%B4%D0%B5%D1%81%D1%8F%D1%82%D0%B8,%D0%BF%D1%80%D0%B8%D0%BD%D1%82%D0%B5%D1%80%D0%B5

23. Shermatov , N. (2025). RAQAMLI ERADA SUNʼIY INTELLEKT (AI) VA ADDITIV (3D PRINTING) TEXNOLOGIYALARI INTELLEKTUAL MULK HUQUQINING OBYEKTI SIFATIDA. Ижтимоий-гуманитар фанларнинг долзарб муаммолари Актуальные проблемы социально-гуманитарных наук Actual Problems of Humanities and Social Sciences., 5(2), 448–455. https://doi.org/10.47390/SPR1342V5I2Y2025N72

##submission.downloads##

Yuborilgan

2025-12-15

Nashr qilingan

2025-12-15

Qanday ko'rsatish

Shermatov, N., & Ibrokhimov, J. (2025). SUNʼIY INTELLEKT (AI) VA ADDITIV ISHLAB CHIQARISH (AM) INTEGRATSIYASI SHAROITIDA INSON HUQUQLARI HAMDA FUQAROLIK-HUQUQIY JAVOBGARLIKNING NAZARIY-HUQUQIY MUAMMOLARI. Ижтимоий-гуманитар фанларнинг долзарб муаммолари Актуальные проблемы социально-гуманитарных наук Actual Problems of Humanities and Social Sciences., 5(12), 416–428. https://doi.org/10.47390/SPR1342V5I12Y2025N75