ZAMONAVIY O’ZLASHMALARNI MILLIYLASHTIRISHDA O‘ZBEK TILINING TARIXIY ZAXIRA MANBALARIDAN FOYDALANISH
Kalit so'zlar
https://doi.org/10.47390/SPR1342V4I8Y2024N32Kalit so'zlar
eski so’zlar, tarixiy so’zlar, arxaizm, etimologiya, milliylashtirish, neologizm, xorijiy so’zlar, ilmiy atamalar.Annotasiya
Ushbu maqola tarixiy so’zlarning til taraqqiyotidagi o’rniga bag’ishlangan. Unda so’zning qadr-qiymatini belgilashda uning etimologiyasidan boxabar bo’lish muhim ahamiyat kasb etishi urg’ulangan. Shuningdek, maqolada tarixiy so’zlardan yangi o’zlashmalarni milliylashtirishda foydalanish xususida fikr yuritilgan va tarixiy manbalarda uchraydigan bir qancha so’zlar tahlil qilinib, ularni tegishli xorijiy so’zlar o’rnida qo’llash bo’yicha tavsiyalar berilgan.
Manbalar
1. Ҳожиев А. Совет даврида ўзбек адабий тилининг тараққиёти. III жилдли. III жилд. Сўз ясалиши ва лексика. –Тошкент: Фан, 1988. – Б. 150.
2. https://oz.sputniknews.uz/20231009/turkiy-sozlar-39620354.html
3. Фасмер М. Этимологический словарь русского языка. В 4 т. Т 2 (Е – Муж) / Пер. с нем. и доп. О.Н. Трубачева. – 2-е изд., стер. – М.: Прогресс, 1986. – С. 286.
4. Фасмер М. Этимологический словарь русского языка. В 4 т. Т 4 (Т – Ящур) / Пер. с нем. и доп. О.Н. Трубачева. – 2-е изд., стер. – М.: Прогресс, 1987. – С. 18.
5. Маҳмудов Н. Ўзбек тилида ўзлашма сўзлар: меъёр ва миллийлик // Ўзбек тили ва адабиёти. – 2010, № 6. -Б. 4
6. Усмонов О., Ҳамидов Ш. Ўзбек тили лексикаси тарихидан материаллар (ХIХ асрнинг охири – ХХ асрнинг бошлари). – Тошкент: Фан, 1981. – Б. 39–284.
7. Бобомуродова Ш. Ўзбек тилшунослиги ривожида Элбекнинг роли: филология фанлари номзоди… дисс. Автореф. – Тошкент: 2002. – 14 б.
8. Фитрат А. Танланган асарлар. III жилд. Тошкент. – 2003. –Б. 23.
9. Навоий асарлари луғати. Тошкент: Ғафур Ғулом номидаги адабиёт ва санъат нашриёти, 1972. – Б. 201.
10. Маҳмуд Кошғарий. Девони луғот ат-турк. – Тошкент: Ғафур Ғулом номидаги нашриёт-матбаа ижодий уйи, 2017. – Б. 43.
11. https://www.litres.ru/book/adib-ahmad-yugnakiy/hibat-ul-haqoyiq-69151117/chitat-onlayn/
12. 1921-yil Til va imlo qurultoyining chiqarg’on qarorlari. Toshkent. – 1922. 37-bet.
13. Тўрахожаева А.Х. Мустақиллик шароитида ўзбек тили ижтимоий-сиёсий лексикасининг тараққиёти: Филол. фан. ном. ... дисс. автореф. – Тошкент: 2012. – 12 б.
14. Ўзбек тилининг изоҳли луғати. II жилдли. I жилд. – Москва: Русский язык, 1981. – Б. 271.
15. Миртожиев М., Маҳмудов Н. Тил ва маданият. –Тошкент: Ўзбекистон: 1992. – Б. 68.
16. O‘zbek tilining izohli lug‘ati. VI jildli. I jild. – Toshkent: G’afur G’ulom, 2023. – B. 454.
17. Hasanov A.M. Adabiy tildagi leksik bo‘shliqlarni to‘ldirishda tarixiy so‘zlardan foydalanish// O‘zbekistonda xorijiy tillar. – 2023. – № 1 (48). – B. 32–35.
18. Алишер Навоий асарлари тилининг изоҳли луғати. IV томлик. II том. – Тошкент: Фан, 1983. – Б. 174.
19. Mengliyev B. Hozirgi o’zbek tili (kirish, fonetik sath, leksik-semantik sath) / darslik. – Toshkent: Excellent Polygraphy, 2020. –B. 24.