EPIK KLISHЕLAR HAMDA ULARNING INGLIZ VA NЕMIS TILLARIDAGI TALQINI (“ALPOMISH” DOSTONI MISOLIDA)
Kalit so'zlar
https://doi.org/10.47390/SPR1342V4I8Y2024N34Kalit so'zlar
Epos, tarjima, stilistik formula, klishe, badiiy tasvir, poetik obraz, asliyat.Annotasiya
Mazkur maqolada “Alpomish” dostonida uchraydigan epik klishelar va ularning ingliz, nemis tillariga tarjimalari xususida so‘z yuritiladi. Dostonni xorijiy tilga tarjima qilishdagi muammolar, ularning yechimlari va unda tarjimonlarning tutgan usullari xususida ma’lumotlar berilgan. Asliyatda keltirilgan stilistik formulalarni ingliz va olmon tiliga o‘girishda tarjimon bir marta o‘girilgan shaklni xuddi asliyatdagidek boshqa joylarga ham aynan olib o‘tmagan, balki ularni turli lingvistik vositalar yordamida tarjima qilgan. Chunki asliyatdagi bir xillik u mansub bo‘lgan folkloriy muhit uchun tabiiy bo‘lib, undagi takror holatlar asliyat o‘quvchisiga deyarli bilinmaydi. Biroq o‘zga til uslubi va badiiy shaklida bu holat g‘alizlik tug‘dirishi mumkin. Ya’ni tavtologiya holatlarini yuzaga keltiradi.
Manbalar
1. Reichl K. Rawśan. Ein usbekisches muendliches Epos. – Wiesbaden: Verlag Otto Harrassovitz 1985.
2. Reichl K. Alpomisch. Das usbekische Heldenepos. – Wiesbaden: Verlag Otto Harrassovitz. 2001
3. “Alpomish”, translated by Kosimboy Mamurov. – Tashkent, Zeboprint. 2023. – 390 p.
4. Мирзаев Т. “Алпомиш” достонининг ўзбек вариантлари. – Тошкент: Фан, 1958. – 265 c.
5. Рейхл Карл. Тюркский эпос. – М.: Вост. литер., 2008. – 465 с.
6. Мирзаев Т. “Алпомиш” достонининг ўзбек вариантлари
7. Гачечиладзе Г. Художественный перевод и литературные взаимосвязи. –Москва: Сов. Писатель. 1980. – 355 c.
8. Мақолада келтирилган мисоллар К.Райхл томонидан амалга оширилган таржималар ва ушбу китобда берилган ўзбекча вариантдан олинган.
