XVIII ASR OXIRI VA XIX ASR BOSHLARIDA BUXORO AMIRLIGIDA ILM-FAN VA MADANIY HAYOT RIVOJI

Mualliflar

  • Jaloliddin Saburov

Kalit so'zlar

https://doi.org/10.47390/SPR1342V4I11Y2024N35

Kalit so'zlar

ma’naviyat, ilm, ma’rifat, tasavvuf, hadis, fiqh, tafsir, insonparvarlik, madaniyat, makon va zamon, ijtimoiy hayot, axloq.

Annotasiya

Mazkur maqolada Buxoro amirligi davrida ilm-fan va islom ilmlari rivoji unda Buxoro amirlarining faoliyatlari ijtimoiy ma’naviy muhit va davrning o‘ziga xos xususiyatlari tahlil etilgan. Xususan, amirlikda Qur’on, hadis, fiqh va tasavvuf ilmlarini o‘rganishga bo‘lgan rag‘bat kishilar ma’naviy hayotidagi o‘rni birlamchi manbalar asosida ochib berilgan. Shuningdek, Buxoroda shakllangan tasavvuf va tariqtlarning o’zaro vorisiylik, uzviyligi rivojlanishi masalalariga ham alohida e’tibor qaratilgan. Amirlik hududlarida o’sha davrda faoliyat ko’rsatgan tariqatlar yoki so’fiylik toiflarining ijtimoiu hayotdagi o’rni, ma’naviy muhitga ta’siri bilan bog’liq jihatlari ham yoritilgan. Buxoroda amal qilib kelgan tariqatlar ularning ma’naviy axloqiy tamoyillari jamiyat ma’naviy hayotida tutgan o’rni ham manbalar asosida tahlil e’tilgan. Amirlar amirzodalar va saroy ahlining tasavvuf va tariqatlarga munosabatlari ayniqsa, naqshbandiyaning bu davr uchun o’ziga xos ahmiyati ham keng ochib berilgan.

Manbalar

1. Раззоқ A. Бухорий. К. Рахимов. Бухоро: Қуббатул-ислом шаҳри. Тошкент: SPLENDID, 2021. –Б.27-28.

2. Абдулкарим бинни Ҳусайн ал-Андижоний. Мутун (Матнлар). – Қозон., 1909 (араб ёзувида).

3. Фитрат А. Танланган асарлар. V жилд. –Т.: “Маънавият” 2010.-Б. 62-207.

4. Хамидов А. Тажвид. Ислом. Энциклопедический словарь. –М.: “Наук”. 1991. –С. 220.

5. Ханыков Н.В. Описание Бухарского ханства. Санк-Петербург: Императорской Академии Наук, -СПб. 1843. -С.210.

6. ЎзР МДА, 47-фонд, 1-рўйхат, 333-иш, 6-варақ; 323-фонд, 1-рўйхат, 1116-иш, 1- варақ; 1010-фонд, 1-рўйхат, 66-иш, 23-варақ.

7. F.Bobojonova. The issues of construction of the bukharan madrassas, their material and organization of their activity.- Центр научных публикаций, (buxdu. uz), 2021.SOCIAL SCIENCES AND HISTORY Journal homepage.

8. Асророва Л.Қ. Бухоро мадрасалари тарихидан. Ҳилол-Нашр. Тошкент. 2016, - Б.17.

9. Каттаев К. Самарқанд мадрасалари ва илму фан ривожи. Самарқанд, 2003. – Б.32-33.

10. Муҳаммад Шарифжон Зиё Садр. “Зикри асомии мадориси дохилаи Бухорои шариф”. // Қўлёзма. ЎР ФА Абу Райҳон Беруний номидаги Шарқшунослик институти, № 2193.

11. Мирзо Салимбек. Кашкули Салимий. Таворихи муттақадимин ва мутаахирин. Форс-тожик тилидаи Н.Йўлдошев таржимаси. –Бухоро. Бухоро, 2003. -Б. 51.

12. Мирзо Абдулазим Сомий. Тарихи салотини манғития. ЎзР ФА Шарқшунослик институтида инв. № 4330/VI. –Б.98.

13. Муҳаммад Шарифжон Зиё Садр. “Зикри асомии мадориси дохилаи Бухорои шариф”. // Қўлёзма. Ўзбекистон ФА Абу Райҳон Беруний номидаги Шарқшунослик институти, № 2193.

14. Мулла Муҳаммад Шариф. Тарихи Амир Ҳайдар. ЎзР ФА Шарқшунослик институти қўлёзмалар фондида инв. № 1836. –Б.64.

15. Асророва Л.Қ. Бухоро мадрасалари тарихидан. Ҳилол-Нашр. Тошкент. 2016 - Б.18.

16. Бобожонова Ф.Х. Бухоро амирлигида таълим тизими масалалари. SCIENTIFICPROGRESS.VOLUME 3 ǀ ISSUE 3 ǀ 2022 ISSN: 2181-160.Page 325.

17. Бартольд В.В. История культурной жизни Туркистана. – Л.: Изд-вo Aкадемии Наук СССР. 1927. – С. 110.

18. Анке фон Кюгельген. Легитимация среднеазиатской династии мангитов в произведениях их историков XVIII-XIX вв.). - Алматы. Изд.: Дайк-Пресс, 2004. -С. 107.

19. Аҳмад Дониш. Путешествие из Бухары в Петербург. Перевод: М.Н.Османов, Л.Н. Демидчик. –Сталинабад: Изд. Дом “Орлик”,1960. -С. 224-225.

20. Асророва Л.Қ. Бухоро мадрасалари тарихидан. Ҳилол-Нашр. Тошкент. 2016, - Б.28.

##submission.downloads##

Yuborilgan

2024-11-23

Nashr qilingan

2024-11-24

Qanday ko'rsatish

Saburov, J. (2024). XVIII ASR OXIRI VA XIX ASR BOSHLARIDA BUXORO AMIRLIGIDA ILM-FAN VA MADANIY HAYOT RIVOJI. Ижтимоий-гуманитар фанларнинг долзарб муаммолари Актуальные проблемы социально-гуманитарных наук Actual Problems of Humanities and Social Sciences., 4(11). https://doi.org/10.47390/SPR1342V4I11Y2024N35