SOVET HOKIMIYATINING 1917-1943-YILLARIDA OʻZBEKISTON SSR DA AMALGA OSHIRGAN DINIY SIYOSATI
Kalit so'zlar
https://doi.org/10.47390/SPR1342V5SI1Y2025N04Kalit so'zlar
Islom dini, sovet hokimiyati, diniy siyosat, masjidlar, madrasalar, vaqf mulklari, ulamolar, qatagʻon siyosati.Annotasiya
Islom dini asrlar davomida oʻzbek xalqining asosiy diniy eʼtiqodi sifatida mavjud boʻlgan. Buni yaxshi bilgan sovetlar oʻzlarining hokimiyatining dastlabki yillaridanoq Turkiston mintaqasida asrlar davomida mavjud boʻlgan bu diniga qarshi kurasha boshladilar. Ushbu maqolada Sovet hokimiyatining Oʻzbekiston SSRda amalga oshirgan diniy siyosatning salbiy oqibatlari turli adabiyot va arxiv materiallari orqali tahlil qilib berilgan.
Manbalar
1. 1917-yil 2-noyabrda “Rossiya xalqlari huquqlari deklaratsiyasi” va shu yil 20- noyabrda qabul qilingan “Rossiya va sharqning barcha musulmon mehnatkashlariga” murojaatnomasi
2. O‘zbekiston tarixi (1917 – 1991 yillar). Ikkita kitob. Birinchi kitob. 1917-1939 y. Masʼul muharrirlar: R.Abdullayev, M.Raximov, Q.Rajabov. – Toshkent: “O‘zbekiston”, 2019.
3. Boboyev Feruz. O‘rta Osiyoda sovet hokimiyatining diniy siyosati (xx asrning 20–30 yillari)// “O‘zbekistonda islom dini taʼlimi: tarixi, rivojlanishi va jamiyat taraqqiyotidagi ahamiyati” mavzusida respublika ilmiy-amaliy anjumani materiallari to‘plami. T., 2023.
4. O.Sobirov, E. Kazakov. Davlvtning dinga dindorlarning siyosatga munosabati (1920-1924 yillar) O‘zbekistonda ijtimoiy fanlar T.: Fan. 1994. 8 son.
5. Solmonov Axmadjon. O‘zbekistonda sovet hokimiyatining diniy siyosati: uydirma va tarix haqiqati (Matn) : monografiya A.Solmonov. - T.: Tafakkur, 2015.
6. Арапов D. Этническое и конфессионалное в Российском «мусулманстве»: исламская политика государства в ХХ–ХХИ веках // “Вестник Евразии Аcта Еурасиcа”. 2007. № 3.
7. Mustafayeva N. Sovet davlatining O‘zbekistonda olib borgan diniy siyosatiga doir mulohazalar // O‘zbekistonda sovet davrida amalga oshirilgan siyosiy kampaniyalar. – Toshkent, 2017.
8. O‘zbekiston milliy arxivi, 86-jamg‘arma, 10-ro‘yxat, 1500-yig‘ma jild.
9. O‘zbekiston milliy arxivi, 94- jamg‘arma, 5-ro‘yxat, 4007- yig‘ma jild.
10. Qizil O‘zbekiston. 1929. 1- yanvar. №9
11. Mustafayeva N. O‘zbekistonda sovet hokimiyatining diniy siyosati // O‘zbekiston tarixi. -Toshkent, 2005. - № 2.
12. Саидбаев Т. Ислам и обшества. M., 1978.
13. F.Boboyev. O‘rta Osiyoda sovet hokimiyatiga qarshi qurolli harakat tarixi (1925-1935 yillar). T., Fan, 2024.
14. Shamsutdinov R. Qishloq fojeasi: jamoalashtirish, quloqlashtirish, surgun. -T., Sharq, 2003.
15. Q.Rajabov. O‘zbekiston SSRda sovet hokimiyatinig qatag‘on siyosati va uning oqibatlari (1917-1991) T., Fan, 2022.
16. Hamroqulov R., G‘ofurov O.Kishanlarni yondirgan yolqin, Hujjatli ocherk, -Samrqand. Zarafshon. 2000.
17. O‘zbekiston milliy arxivi, 837-jamg‘arma, 32-ro‘yxat, 1859-yig‘ma jild.
18. Aʼzam Xoshimiy. Alvido vatan.- T.: “Azon kitoblari” 2023.
