DENOV BEKLIGIDA MAVJUD JOY NOMLARIGA OID MULOHAZALAR
Kalit so'zlar
https://doi.org/10.47390/SPR1342V5SI1Y2025N06Kalit so'zlar
Denov bekligi, Surxondaryo, etnotoponim, toponimika, etimologiya, tarixiy-geografik tahlil, lingvistik tahlil, Jarmachit, Tagichinor, Parchahovuz, Joʻybori, Toʻqsabo, tarixiy-geografik joylar.Annotasiya
Maqola Denov bekligi (Denov tumani) va uning atrofidagi joy nomlari (toponimlar)ning tarixiy, madaniy, ijtimoiy va iqtisodiy hayotni aks ettiruvchi izlarini oʻrganishga bagʻishlangan. Toponimika – bu joy nomlarini oʻrganuvchi fan boʻlib, u tarix, etnografiya, geografiya va tilshunoslik kabi sohalar bilan chambarchas bogʻliq. Denov bekligi toponimlari qadimiy tarixga ega boʻlib, turli davrlarda yashagan xalqlarning madaniy qatlamlarini aks ettiradi. Tadqiqotda tarixiy-geografik va lingvistik usullar qoʻllanilib, joy nomlarining semantik maʼnolari, etimologiyasi va ularning xalq hayotidagi ahamiyati tahlil qilingan.
Maqolada Denov bekligidagi qishloq va mahallalar nomlarining kelib chiqishi, ularning tarixiy ildizlari va mahalliy aholi orasida saqlanib qolgan rivoyatlar keltirilgan. Shuningdek, toponimlarning etimologiyasi va ularga bogʻliq tarixiy voqealar yoritilgan.
Tadqiqot natijalari shuni koʻrsatadiki, Denov bekligi toponimlari nafaqat mintaqaning geografik va etnografik xususiyatlarini, balki mahalliy aholining milliy madaniyati, urugʻ-qabila tuzilishi va tarixiy jarayonlarini oʻrganishda muhim manba hisoblanadi. Bu tadqiqotlar toponimika sohasidagi ilmiy bilimlarni boyitish, shuningdek, mintaqaning turizm va madaniy merosini targʻib qilishda katta ahamiyatga ega.
Manbalar
1. Bеbitоv M.A. [va boshq.]. О‘ZBЕKISTОN TОPОNIMLАR TАRIХI (О‘quv qо‘llаnmа). “Bekshox print servis”. Termiz – 2024.-261 b.
2. Бартольд В.В. Сочинения. Т. I. Туркестан в эпоху монгольского нашествия. М., 1963- 763 с.
3. Dо‘simov Z, Egamov X. ―Joy nomlarining qisqacha izohli lug‘ati. -Toshkent, 1977.
4. Dala tadqiqoti. Abdusattor Saidov 1958- yil tug’ilgan ular hozirda Denov tumani Totuvli mahallasi fuqarosi.
5. Dala tadqiqoti. Abdulaziz Qarshiyev 1947-yil tug‘ilgan hozirda Denov tumani Chag‘aniyon mahallasi fuqarosi.
6. Dala tadqiqoti. Abdurasul Bebitov Oqboyevich. 1953-yil tug‘ilgan. Denov tuman Qizilgul mahallasi fuqarosi.
7. Dala tadqiqoti. Aliqulov Ikrom 1958-yil tug‘ilgan. Chuqur qishloq mahallasi fuqarosi.
8. Dala tadqiqoti. Nodira Hasanova 1974-yil tug‘ilgan Denov tumani Ko‘zichoqli mahallasi fuqarosi.
9. Dala tadqiqoti. To‘xtamurod G‘aniyev 1957-yilda tug‘lgan. Xo’jaxalqi mahallasi fuqarosi.
10. Ismoilov N. Denov taronasi (Denov va denovliklar hayotidan lavhalar).-T: Navro‘z, 1995. 144 b.
11. Кармышева Б.Х. Очерки этнической истории южных районов Таджикистана и Узбекистана (по этнографическим данным) / Отв. ред. О.А. Сухарева. М.: Наука, 1976. – 326 с.
12. Каршиев, А. А. (2021). О денауских событиях в позднее Средневековье. Бюллетень науки и практики, 7(3), 333-336.
13. Лезина И.Н., Суперанская А.В. Словарь-справочник тюркских родоплеменных названий, ч. 1. – М., 1994.-233 c.
14. Nafasov T.―Qishlog‘ingiz nega shunday atalgan? - Toshkent, 1989.
15. Qarshiyev, A. A. (2023). SURXON VOHASINING MA’MURIY HUDUDIY HOLATI VA BOSHQARUV TIZIMI. Academic research in educational sciences, 4(2), 153.
16. Qulmatov A, Abdurahmonov R. Surxondaryo oblast Denov rayonidagi “G‘alaba” kolxo‘zining tarixi.- Toshkent-1977. 96 b.
17. Tursunov S, Turdiyev T. Denov -Toshkent: Fan, 2009,-B. 188-189.
18. Xudoyberganov R.Y. [va boshq.]. O‘zbеkiston joy nomlarining izohli lug‘ati.– Toshkent: Donishmand ziyosi, 2022. – 624 b.
19. Yakubova D. T, Ruziyev O.A, Denov tarixi. Toshkent – 2024. -388 b.
