ILMIY-FANTASTIK ADABIYOT: JANRNING SHAKLLANISHI, RIVOJLANISHI VA POETIK CHEGARALARI

Mualliflar

  • Munira Umarqulova

Kalit so'zlar

https://doi.org/10.47390/SP1342V5SI3Y2025N14

Kalit so'zlar

ilmiy fantastik adabiyot, kognitiv izolyatsiyalash, utopik impuls, janr nazariyasi, texnologik bashoratlar, kiberpank, postkolonial adabiyot, janr chegaralari.

Annotasiya

Bu maqola ilmiy-fantastik adabiyot janrining shakllanishi, tarixiy rivojlanishi, nazariy asoslari va poetik xususiyatlarini tahlil qiladi. Tadqiqotda Darko Suvin va Frederik Jemisonning nazariy qarashlari asosida janrning “kognitiv izolyatsyalash” konsepsiyasi muhokama qilinadi. Maqola ilmiy fantastikaning madaniy ta’sirini, texnologik bashoratlar xususiyatlarini va global kontekstdagi o‘rnini ko‘rib chiqadi. Shuningdek, janrning noyob badiiy xususiyatlari va boshqa janrlar bilan munosabati  ushbu maqolada o‘rganib chiqildi. Tadqiqot zamonaviy ilmiy fantastika tendensiyalari, janrning xilma-xil ovozlarga ega bo‘lishi va kelajakdagi rivojlanish yo‘nalishlarini aniqlaydi.

Manbalar

1. Asher, N. (2001). Gridlinked. Pan Macmillan. 440p.

2. Bould, M., Butler, A. M., Roberts, A., & Vint, S. (Eds.) (2009). The Routledge Companion to Science Fiction. Routledge. 544p.

3. Bould, M., & Vint, S. (2011). The Routledge Concise History of Science Fictio. Routledge. 264p.

4. Canavan, G., & Link, E. C. (2023). The Cambridge History of Science Fiction. Cambridge University Press.

5. Chu, S. Y. (2022). Post-pandemic Science Fiction: Reimagining Global Futures. Cambridge University Press.

6. Clute, J. (1995). Science Fiction: The Illustrated Encyclopedia. Dorling Kindersley. 1422p.

7. Gomel, E. (2024). Postmodern Science Fiction and Temporal Imagination. Routledge.

8. Grant, M. (2019). A Systematic Review of Science Fiction Literary Theory. Journal of Literary Theory, 13(2), 157–183.

9. Jameson, F. (2005). Archaeologies of the Future: The Desire Called Utopia and Other Science Fictions. Verso.

10. Kotásek, M. (2023). Science Fiction as Cultural Laboratory. Cambridge University Press.

11. Lavender, I. (2020). Race in American Science Fiction. Indiana University Press.

12. Liu, K. (2021). Broken Stars: Contemporary Chinese Science Fiction in Translation. Tor Books.

13. Luokkala, B. (2019). Exploring Science Through Science Fiction. Springer.

14. Menadue, C. B. (2020). Science Fiction and Cultural Theory: A Reader. Journal of the Fantastic in the Arts, 31(1), 134–137.

15. Milner, A. (2012). Locating Science Fiction. Liverpool University Press.

16. Miller, T. S. (2023). Science Fiction and Religion: New Perspectives. Routledge.

17. Newell, J. (2020). Ecological Science Fiction: Climate Change and Environmental Ethics. Liverpool University Press.

18. Oziewicz, M. (2021). Speculative Fiction and Global Ethics. University of Minnesota Press.

19. Pierce, J. J. (1987). Foundations of Science Fiction. Greenwood Press.

20. Qodirov, B. (2019). Zamonaviy oʻzbek adabiyotida janr transformatsiyasi. Sharq yulduzi, 5, 45–62.

21. Quronov S. (2019). Galaktikada bir kun. Akademnashr. 160b.

22. Roberts, A. (2006). The History of Science Fiction. Palgrave Macmillan.

23. Stableford, B. (2003). Science Fact and Science Fiction: An Encyclopedia. Routledge.

24. Stableford, B. (2006). Science Fiction and the Crisis of the Educated Middle Class. McFarland & Company.

25. Tohirova Umida Akramovna. (2023). Jahon adabiyotida ilmiy fantastika anri va yo‘nalishlari. Journal of Integrated Education and Research, 2(5), 112–117.

26. Yamamura, T. (2014). Rethinking Science Fiction: Exploring Cultural Identity in Science Fiction. University of Tokyo Press.

27. Yaszek, L., & Ellis, J. (2022). The Future Is Female: 25 Classic Science Fiction Stories by Women. Library of America.

##submission.downloads##

Topilgan

2025-04-28

Nashr qilingan

2025-04-29

Qanday ko'rsatish

Umarqulova , M. (2025). ILMIY-FANTASTIK ADABIYOT: JANRNING SHAKLLANISHI, RIVOJLANISHI VA POETIK CHEGARALARI. Ижтимоий-гуманитар фанларнинг долзарб муаммолари Актуальные проблемы социально-гуманитарных наук Actual Problems of Humanities and Social Sciences., 5(3/S), 106–119. https://doi.org/10.47390/SP1342V5SI3Y2025N14