NEMIS TILIDAGI DINIY MATNLARNING OʻZBEK TILIGA QILINGAN TARJIMA NAMUNALARI ASOSIDA DEIKTIK BIRLIKLARNING LINGVOPRAGMATIK TAHLILI
Kalit so'zlar
https://doi.org/10.47390/SPR1342V5I11Y2025N32Kalit so'zlar
deiksis, lingvopragmatika, diniy matnlar, tarjima, shaxsiy deiksis, joy va vaqt deiksisi, interkultural kommunikatsiya, ekvivalentlik.Annotasiya
Ushbu maqolada nemis tilidagi diniy matnlarning oʻzbek tiliga qilingan tarjimalari asosida deiktik birliklarning lingvopragmatik xususiyatlari tahlil qilinadi. Nemis va oʻzbek tillari oʻrtasidagi tipologik farqlar, diniy matnlardagi semantik va madaniy konnotatsiyalar tarjima jarayonida maʼlum muammolarni yuzaga keltiradi. Shu sababli maqolada tarjimonning pragmatik kompetensiyasi, madaniyatlararo kontekstni toʻgʻri anglash va deiktik birliklarni maʼnodoshlik asosida ekvivalent tarzda ifodalash masalalari alohida yoritilgan. Maqolada lingvopragmatik yondashuv asosida deiksisning funksional-semantik roli yoritilib, tarjima jarayonida kontekstual omillarning taʼsiri tahlil qilingan. Tadqiqot natijalari tarjimashunoslik, diniy diskurs tahlili va lingvopragmatika sohalarida amaliy ahamiyatga ega boʻlib, chet tillarini oʻqitishda ham interkultural kompetensiyani rivojlantirishga xizmat qiladi.
Manbalar
1. Oʻzbekiston Respublikasi Prezidentining PQ–5117-son qarori. (2021-yil 19-may). Xorijiy tillarni oʻrganish tizimini sifat jihatidan yangi bosqichga olib chiqish chora-tadbirlari toʻgʻrisida.
2. Oʻzbekiston Respublikasi Prezidentining PQ–187-son qarori. (2023-yil 26-may). Tarjimashunoslik va lingvistik tadqiqotlarni rivojlantirish chora-tadbirlari toʻgʻrisida.
3. Levinson, S. C. (1983). Pragmatics. Cambridge: Cambridge University Press.
4. Lyons, J. (1977). Semantics. Vol. 2. Cambridge: Cambridge University Press.
5. Yuldashev, A. (2018). Tilshunoslikda pragmatika va kontekst muammolari. Toshkent: Fan nashriyoti.
6. Nurmatova, G. (2021). “Deiksis va uning tarjima jarayonidagi lingvopragmatik xususiyatlari.” Filologiya masalalari jurnali, №4, 85–93-betlar.
7. Nida, E. A. (1964). Toward a Science of Translating: With Special Reference to Principles and Procedures Involved in Bible Translating. Leiden: Brill.
8. Shirinova, D. (2020). Tarjima nazariyasi: pragmatik yondashuv asoslari. Toshkent: TDPU nashriyoti.
9. Die Bibel. (2017). Lutherbibel 2017: Standardausgabe. Deutsche Bibelgesellschaft, Stuttgart.
