OʻZBEK TILIDA “HALOL” VA “HAROM” LEKSEMALARINING ZAMONAVIY SEMANTIK, PRAGMATIK VA SOTSIOMADANIY TAHLILI
Kalit so'zlar
https://doi.org/10.47390/SPR1342V5I12Y2025N43Kalit so'zlar
halol, harom, semantik tahlil, pragmatika, sotsiomadaniyat, derivatsiya, metaforizatsiya, oʻzbek tili, maʼnaviy meʼyorlar, xalq tafakkuri.Annotasiya
Maqolada “halol” va “harom” leksemalarining oʻzbek tilidagi semantik tarkibi, pragmatik qimmati va sotsiomadaniy vazifalari kompleks tarzda tahlil qilingan, leksemalarning tarixiy shakllanish manbalari, diniy-huquqiy anʼanalar bilan bogʻliq semantik oʻzagi, ijtimoiy munosabatlarda kengaygan maʼno qatlamlari yoritiladi. Maqolada “halol” tushunchasining halol mehnat, daromad va insoniy poklik bilan chambarchas bogʻliq universal maʼnaviy qadriyat sifatidagi oʻrni ilmiy jihatdan asoslanadi. “Harom” tushunchasining jamiyatning ichki axloqiy tartibini taʼminlovchi, kuchli emotsional taʼsir kuchiga ega boʻlgan, huquqiy va ijtimoiy nazoratni ifodalovchi normativ kategoriya sifatidagi oʻrni tahlil qilinadi.
Manbalar
1. «Ўзбек тилининг изоҳли луғати»//https://izoh.uz/uz/word/halol
2. «Ўзбек тилининг изоҳли луғати»// https://izoh.uz/uz/word/harom
3. CAC/GL 24-19971 «Общие методические указания в отношении использовании арабского термина «halal» («разрешено») [Электронный ресурс].//https://www.fao.org/input/download/standards/352/CXG_024r.pdf
4. Adiarni N., Fortunella A. The Analysis of Halal Assurance System Implementation (HAS 23000) in Fried chicken Flour Product: A Case study on XXX Brand // Atlantis Press: 2018. № 149. С. –57.
5. CAC/GL 24-19971 «Общие методические указания в отношении использовании арабского термина «halal» («разрешено»). URL: http://www.fao.org/faowhocodexalimentarius/shproxy/ru/?lnk=1&url=https%253A%252F%252Fworkspac.pdf
6. Ўша жойда
7. Adiarni N., Fortunella A. The Analysis of Halal Assurance System Implementation (HAS 23000) in Fried chicken Flour Product: A Case study on XXX Brand // Atlantis Press: 2018. № 149. С. –57; CAC/GL 24-19971 «Общие методические указания в отношении использовании арабского термина «halal» («разрешено») . http://www.fao.org/faowhocodexalimentarius/shproxy/ru/?lnk=1&url=https%253
8. https://www.vietnam.vn/ru/khai-mo-tiem-nang-thi-truong-halal-toan-cau
9. Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг «Маҳсулот ва хизматларни «Ҳалол» талабларига мувофиқ сертификатлаштириш тартиби тўғрисидаги низомни тасдиқлаш ҳақида» 2025 йил 1 февралдаги
57-сон қарори// https://lex.uz/en/docs/7354717
10. Рагасова, С., Хуснутдинов, А. А. Слова «халяль» и «харам» в современной русской речи // Вестник Ивановского государственного университета. Серия «Гуманитарные науки». – 2021. – №4. – С. 53–69.
11. Фозил қори Ёсин ҳожи ўғли. «Имом Бухорий» нашриёти. Т.:2020. 80 бет.
12. Эшимова Ш. Тропли деривация-метафоранинг қўлланилиш хусусиятлари. Хорижий филология №2, 2020 йил. Б.81





