JAMOAVIY MEHNAT NIZOLARINI HAL ETISH: MILLIY VA XORIJIY TAJRIBA
Kalit so'zlar
https://doi.org/10.47390/SPR1342V5I12Y2025N73Kalit so'zlar
jamoaviy mehnat nizolari, mehnat qonunchiligi, sud amaliyoti, xodim huquqlari, jamoa shartnomasi, mehnat arbitraji, mediatorlik (mediatsiya), yarashtiruv komissiyalari, xalqaro mehnat tashkiloti, nizolarni hal etish mexanizmlari.Annotasiya
Mazkur maqolada jamoaviy mehnat nizolari tushunchasi, ularning huquqiy va ijtimoiy mohiyati hamda klassifikatsiyasiga chuqur nazar tashlanadi. Mehnat munosabatlarida yuzaga keladigan jamoaviy nizolarning kelib chiqish sabablari, xususan, ish beruvchi va xodim oʻrtasidagi manfaatlar toʻqnashuvi, mehnat sharoitlari va maosh bilan bogʻliq omillar tizimli tahlil qilinadi. Maqolada bunday nizolarni hal etishning huquqiy mexanizmlari, xususan, yarashtiruv komissiyalari, vositachilik (mediatsiya), mehnat arbitraji va sudda koʻrib chiqish tartiblari haqida maʼlumot beriladi. Maqolada milliy qonunchilik bilan birgalikda AQSH, Germaniya, Buyuk Britaniya va Fransiya kabi rivojlangan davlatlar qonunchiligi hamda amaliyoti tahlil qilingan. Statistik maʼlumotlar hamda olimlarning fikr-mulohazalari asosida jamoaviy mehnat nizolarini samarali tarzda tartibga solish uchun tadbir va takliflar muhokama qilinadi.
Manbalar
1. Ўзбекистон Республикасининг Меҳнат кодекси (янги таҳрирда). 2023 йил 30 апрель. https://lex.uz/docs/6257288.
2. Раҳимқулова Лола. “Жамоавий меҳнат низоларини ҳал этишда медиацияни қўллаш билан боғлиқ ҳуқуқий муаммолар”. Общество и инновации журнали, 2024 йил, 5-жилд, 4-сон, 95–99-бетлар. https://inscience.uz/index.php/socinov/article/view/4443.
3. Ўзбекистон Респубикаси Бандлик ва камбағалликни қисқартириш вазирининг 2023 йил 20 июлдаги 62-2023/Б-сон буйруғи билан тасдиқланган Доимий асосда фаолият кўрсатувчи меҳнат арбитражи тўғрисидаги Намунавий низом. https://lex.uz/docs/6546459.
4. Ўзбекистон Республикаси Олий суди маълумоти. “Меҳнат-ҳуқуқий муносабатлардан келиб чиқадиган низолар”. 2023 йил статистика маълумотлари. https://stat.sud.uz/civil.
5. Economic Policy Institute. “Major strike activity increased nearly 50% in 2022”. Report By Margaret Poydock, Jennifer Sherer, and Celine McNicholas. February 22, 2023. https://www.epi.org/publication/2022-work-stoppages/#:~:text=Most%20private,by%20a%20collective%20bargaining%20contract.
6. ACAS (UK) – Advisory, Conciliation and Arbitration Service. “Collective conciliation”. https://www.acas.org.uk/collective-conciliation#:~:text=,both%20sides%20can%20agree%20 outcomes.
7. Office for National Statistics (UK). “The impact of strikes in the UK: June 2022 to February 2023”. Release date: 8 March 2023. https://www.ons.gov.uk/employmentandlabourmarket/peopleinwork/workplacedisputesandworkingconditions/articles/theimpactofstrikesintheuk/june2022tofebruary2023#:~:text=,transport%2C%20storage%2C%20information%20and%20communication.
