FARGʻONA VODIYSI OʻZBEKLARI MODDIY MADANIYATIGA DOIR QARASHLAR TAHLILI
Kalit so'zlar
https://doi.org/10.47390/SPR1342V5I10Y2025N04Kalit so'zlar
Fargʻona vodiysi, oʻzbeklar, moddiy madaniyat, turar joy, kiyim-kechak, taqinchoqlar, oziq-ovqat, ramz, eʼtiqod, etnologiya, milliy qadriyatlar.Annotasiya
Ushbu maqolada Fargʻona vodiysi oʻzbeklarining moddiy madaniyatiga doir qarashlar etnologik tahlil qilinadi. Tadqiqotda moddiy madaniyatning asosiy tarkibiy qismlari – turar joylar, kiyim-kechak, taqinchoqlar, oziq-ovqat mahsulotlari – nafaqat tavsifiy jihatdan, balki ularning ijtimoiy hayot va qadriyatlar bilan uzviy bogʻliqligi asosida oʻrganiladi. Moddiy madaniyat namunalarida aks etgan ramzlar, belgilar, diniy-falsafiy qarashlar va eʼtiqodiy tasavvurlar etnosning ijtimoiy turmush tarzini anglashda muhim manba boʻlib xizmat qiladi. Shu nuqtai nazardan, milliy uy-joy meʼmorchiligi, uning shakllanishiga taʼsir etuvchi ekologik, ijtimoiy va iqtisodiy omillar, shuningdek, oʻzbeklarning qadimiy urf-odat va eʼtiqodlari keng yoritiladi. Tadqiqotda Abu Nasr Farobiy, Abu Ali ibn Sino, B. Malinovskiy, M. Mauss kabi mutafakkir va olimlarning nazariy qarashlari asosida moddiy madaniyatni ijtimoiy hayotning tarkibiy qismi sifatida baholash ilmiy asoslangan.
Manbalar
1. Токарев С. А. К методике этнографического изучения материальной культуры // СЭ. 1970. – № 4. – С. 3.
2. Аширов А., Атаджанов Ш. Этнология. Ўқув қўлланма. – Тошкент: Алишер Навоий номидаги Ўзбекистон Миллий кутубхонаси, 2007.
– Б. 57 – 58.
3. Maget M. Guide detude directed escomportement sculturels. – Paris, 1953.
– P. 15 – 16.
4. Нозилов Д. Чиғаноқ ичида марварид // Совет Ўзбекистони санъати.
1981. № 9. – Б. 24.
5. Чебоксаров Н. Экология и типы традиционного сельского жилища / Типология основных элементов традиционной культуры. – М., 1984.
– С. 34 – 64.
6. Аширов А. Ўзбек халқи анъанавий турмуш тарзида қадимий диний эътиқодлар билан боғлиқ маросим ва урф-одатлар... – Б. 34.
7. Содиқова Н. Ўзбек миллий кийимлари. – Тошкент: Шарқ, 2003. – Б. 6.
8. Давлатова С. Ўзбек миллий кийимлари… – Б. 138 – 139.
