ФАРҒОНА СОМОНИЙЛАРИ ТАРИХИДАН ЛАВҲАЛАР

Mualliflar

  • Саиданварбек Юлдашев

DOI:

https://doi.org/10.47390/SP1342V3I7/SY2023N02

Kalit so'zlar:

Фарғона, Араб халифалиги, Маҳдий, Аҳмад ибн Асад, Чжунгже, қарлуқлар, ябғу, Жабуя, сомонийлар, Рофеъ ибн Лайс, Шавдар Исмоил, Наср, саффорийлар, Исҳоқ ибн Аҳмад, Муҳаммад ибн Асад, Тўғон тегин.

Annotatsiya

Мақолада илк бора тарихий манбалар ва адабиётларга асосланган ҳолда сомонийлар сулоласидан бўлган Фарғонанинг волийлари: Аҳмад ибн Асад, Абул Ашъос Асад ибн Асад,Исҳоқ ибн Аҳмад, Муҳаммад ибн Исҳоқ ва Муҳаммад ибн Асадларнинг фаолияти ёритилган. Водийда сомонийлар ҳукмронлиги ўрнатилиши арафасидаги сиёсий вазият, сомонийлар ҳукмронлигининг Фарғонада ўрнатилиши, 823 ва 828 йиллардаги воқеалар, Наср ва Исмоил орасидаги низолар, Х аср бошида юз берган бир неча исёнлар ва буларнинг натижасида Фарғонанинг сомоний волийлар қўлида кетиши жараёнлари ҳам тадқиқи этилган.

Foydalanilgan adabiyotlar

Абу Бакр Наршахий. Бухоро тарихи. Форс тилидан А.Расулев таржимаси. Масъул муҳаррир А.Ўринбоев // Мерос. – Ташкент: Камалак, 1991.

Al-Makdisi. Descriptio imperii moslemici auctore Schamso’d-din Abu Abdullah Mohammed ibn Ahmed ibn abi Bekr al-Banna al-Basschari al-Mokaddasi. Ed. M. J. de Goeje, Lungduni Batavorum, 1877; ed. 2: 1906. – 514p.

Ал-Балазури, Ахмед ибн Йахйа ибн Джабир. Завоевание Хорасана (извлечение из сочинения «Футух ал-Булдан») Перевод с арабского языка, введение, комментарии и указатели Г.Гоипова. – Душанбе: Дониш, 1987. – 111с.

Al-Balazuri. Liber_expugnationis regionum, auctore Imamo Ahmed ibn Jahja ibn Djabir al-Belol, quem a codice Leidensi et codice Musei Britannici ed. M.J.de Goeje, Lungduni Batavorum, 1866. – 1376p.

Ас-Самъоний, Абдулкарим. Насабнома. Таржимонлар: Ҳожи Абдулғафур Раззоқ Бухорий, Комилжон Раҳимов. – Тошкент, 2017. – 273б.

ابو سعید عبدالحی بن ضحاک بن محمود گردیزی. تاریخ گردیزی. به تصحیح و مقابله: عبدالحی حبیبی. تهران: دنیای کتاب، 1343. 733 ص

Анарбаев А. Ахсикат – столица древний Ферганы. – Ташкент: Тафаккур, 2013. – 535 с.

Бартольд В. Туркестан в эпоху монгольского нашествия. Соч. 1 – Москва: Восточная литература, 1963. – 759 с.

Бартольд В.В. Арабское завоевание и Туркестан при Саманидах / Соч. Т. II (1). – М.: Наука, 1963. – 1024с.

Бернштам А.Н. Древняя Фергана (Научно-популярный очерк). – Ташкент: Изд-во АН Уз ССР, 1951. – 45 с.

El-Belâzurî, Ahmed b. Yahya. Futuh-ul-Buldan. Tercüme Prof. Dr. Mustafa Fayda. – Istanbul: Siyeryayinlari, 2013. – 657s.

Бичурин Н.Я. Собрание сведение о народах, обитавших Средней Азии в древние времена. Т.2. – М.–Л.: Изд-во АН СССР, 1950. – 332 с.

Брыкина Г.А., Горбунова Н.Г. Фергана // Средняя Азия и Дальний Восток в эпоху средневековья. Под общей редакцией академика Б.А.Рыбакова. – Москва: Наука, 1999. – 380с.

Гафуров Б.Г. Таджики: Древнейшая, древняя и средневековая история. Кн II. Душанбе: Ирфон,1989.–375c.

Давидович Е.А. Ферганские Саманиды по нумизматическим данным // ЭВ. Вып. ХI. — М.–Л.,1956, c. 14–26.

Ибн ал-Асир. Ал-Камил фи-т-Таърих (Полный свод истории) // Перевод с арабского языка, примечания и комментарии П.Г. Булгакова. Дополнения к переводу, примечания и комментарии, введение и указатели Ш.С. Камолиддина. – Ташкент: Узбекистан, 2006. – 559 с.

Ibnu’l Esir. Islam tarihi. El Кamil Fi’t Tarih Tercumesi. / Ceviren Yunus Apaydin. – Cilt 6. – Istambul: Turkiyat matbaacilik ve nesriyat, 1986. – 492 s.

Кадырова Т. Из истории крестьянских движений в Мавераннахре и Хорасане в VIII – начале IХ в. – Ташкент: Фан, 1965. – 238 с.

Мирхонд. Сомонийлар тарихи. Дефремери нашриёти. – Historie des Samanides par Mirkhond. Texte persan, traduit et accompagne de notes criticis, historiques et geographiques par M.Defremery. – Parij. 1832. – 296 p.

Насафий, Нажмиддин Умар ибн Муҳаммад ибн Аҳмад. Ал-Канд фий зикри уламои Самарқанд / Араб тилидан таржима Усмонхон Темурхон ўғли ва Бахтиёр Набихон ўғлиники. – Тошкент: Ўзбекистон миллий энциклопедияси, 2001. – 304 б.

Неъматов Ҳ. Давлати Сомониён: точикон дар асрҳои IХ-Х. – Душанбе: Ирфон, 1989. – 304 с.

Смирнова О.И. Очерки из истории Согда. – Москва: Наука, 1970. – 310 с.

The History of al-Tabari. / Translated by Carole Hillenbrand. – Vol. 30. – New York. State University of New York Press, 1989. – 395 p.

الصفا فئ سئره الانبیائ و الملوک و الخلفا. جلد چهارم.بمبی. 1261. 332ص. میرخواند. رو

تۋرغۋن ئالماس. ئۋيغۋرلار. مىيۋنخين: دۋنيا ئۋيغۋرلار قۋرۋلتىيى، 2010. 344 ب

Юлдашев С.Б. Фарғона водийси Сомонийлар давлати таркибида // “Фарғона водийси янги тадқиқотларда” мавзусидаги учинчи республика илмий анжумани. Фарғона, 2017. Б. 110-115.

Юлдашев С.Б. Аҳмад ибн Асад – Фарғонанинг биринчи Сомоний ҳукмдори // Ўтмишга назар №10. – Тошкент, 2019. Б.79-87.

Ибн Ҳавқал. Китаб сурат ул-ард // Араб тилидан таржима ва изоҳлар муаллифи Ш. С. Камолиддин. – Тошкент: Ўзбекистон миллий энциклопедияси, 2011. – 231б.

Ибн Хаукал. Китаб сурат ул-арз (пер. с арабского О. Б. Фроловой) // Материали по истории Средней и Центральной Азии Х-ХIХ вв. – Ташкент: Фан, 1988. С.20-24.

Тизунгаузен В.Г. О саманидских монетах. ТВОРАО, ч. I. – СПб, 1855, c.1-238.

Makhmudov O.V. Translations carried out in the Spanish translation centers // Asian Journal of Multidimensional Research. – Jagadhri, India. – 2017. – Vol. 6 (2). – P. 5–20.

Махмудов О.В. Феномен Толедской школы и три этапа переводов // «Евразийский союз ученых» научный журнал. – Москва, – 2017. – № 12 (45/1). – С. 8–13.

Makhmudov O.V. Latin translations of the works Abū Bakr ar-Rāzī and their values in development of the Modern Sciences // «History, Problems and Prospects of Development of Modern Civilization». Papers and commentaries. – Tokyo: Tokyo University Press, 2017. – Vol. 18. – P. 534–538.

Makhmudov O.V. Toledo School in the period of King Alfonso X // Proceedings of the First International Conference on History, Sociology and Philosophy. – Vienna, 2017. – P. 3–7.

Makhmudov O.V. Some reasons about employees of the translator Domingo Gundisalvo in Toledo School // Austrian Journal of Humanities and Social Sciences. – Vienna, 2017. – Vol. 1–2. – P. 3–7.

Махмудов О.В. Феномен Толедской школы и четыре этапа переводов // Всеобщая история. – Москва, – 2017. – № 3. – С. 14–21.

Усмонов Б. Админстративное устроисво Ферганы накануне и в начале прихода амира Темура к власти // Евразийских Союз Ученых. Международный научно-исследовательский журнал. 2019. №3. Часть-8. С.40-43. (Global Impakt Faktor: 0.388. - №5.)

Usmonov B. Ferghana in the Period of Amir Temur’s Struggle for power (1360-1370). International Journal of Innovative Technology and exploring Engineering. 2019. Volume-9, Issue-2

Yuklashlar

Nashr etilgan

2023-11-05

Havola

Юлдашев, С. (2023). ФАРҒОНА СОМОНИЙЛАРИ ТАРИХИДАН ЛАВҲАЛАР. Ижтимоий-гуманитар фанларнинг долзарб муаммолари / Актуальные проблемы социально-гуманитарных наук / Actual Problems of Humanities and Social Sciences., 3(S/7). https://doi.org/10.47390/SP1342V3I7/SY2023N02